Mazowsze serce Polski nr 3 (59) 2023
Skarby przeszłości
Za co kochamy zabytki? Przenoszą nas w czasie. Mówią o minionych ludziach i zwyczajach więcej, niż tysiąc słów. W nich zaklęta jest nasza historia…
W 2022 r. Samorząd Województwa Mazowieckiego już po raz drugi nagrodził właścicieli zabytkowych obiektów, którzy podjęli trud przywrócenia do świetności historycznych nieruchomości. W konkursie „Renowacja Roku Zabytków Mazowsza” nagradzane są najlepsze przykłady konserwacji, renowacji i adaptacji zabytków nieruchomych znajdujących się na terenie województwa.
Miasto Żyrardów za remont i adaptację Kantoru w Żyrardowie
Budynek wzniesiono około 1885 r., a rozbudowano w 1896 r. Zachowały się w nim unikatowe elementy pierwotnego wystroju wnętrz (klatka schodowa z żeliwnymi kolumnami i balustradą, stolarka drzwiowa, drewniane stropy, meble, kasy pancerne). Kantor, jako dawna siedziba dyrekcji i administracji zakładów lniarskich, należy do najlepiej zachowanych, reprezentacyjnych obiektów na terenie osady fabrycznej uznanej za Pomnik Historii.
Gmina Brwinów za remont i adaptację Pałacu Wierusz-Kowalskich w Brwinowie
Pałac datowany jest na początek XX w. Jego pierwszym właścicielem był Tadeusz Wierusz-Kowalski, który zapisał się w historii Brwinowa jako pierwszy prezes zarządu Ochotniczej Straży Ogniowej. Autorem projektu pałacu miał być znany architekt Stanisław Grochowicz. Zrewaloryzowany obiekt jest teraz siedzibą Gminnego Ośrodka Kultury w Brwinowie i służy mieszkańcom jako przestrzeń do działań i wydarzeń artystycznych.
Gmina Raszyn za remont i adaptację Austerii w Raszynie
Data powstania nie jest znana. Pod koniec XVIII w. przeprowadzono przebudowę według projektu Szymona Bogumiła Zuga. Powstał piętrowy budynek ratusza, poczta, stajnia i wozownia. Zajazd posiadał m.in. salę konsumpcyjną, pokoje hotelowe, salę balową i ogród. W lokalu odbywały się zabawy dla warszawskiej arystokracji, szlachty oraz bogatego mieszczaństwa. W czasie bitwy pod Raszynem (1809 r.) kwaterę miał tu książę Józef Poniatowski. W XIX w. w budynku siedzibę miała poczta konna.
Wyróżnienie: Rzymskokatolicka parafia pw. św. Rocha w Jazgarzewie za renowację kościoła
Pierwszy kościół parafialny powstał w II połowie XIV w. Od tego czasu kilkukrotnie pożary i wojny niszczyły kolejne świątynie. W XX w. na miejscu poprzednich budynków powstał obecny murowany kościół. Budowę prowadzono w latach 1923–1928 według projektu Konstantego Jakimowicza. Architektura obiektu nawiązuje do stylu barokowego.
Wyróżnienie: Rzymskokatolicka parafia katedralna pw. św. Zygmunta w Płocku za konserwację kopuły katedry w Płocku
Katedra Płocka to XII-wieczna (1144 r.) orientowana trójnawowa bazylika na planie krzyża. Po pożarze odbudowana w XVI w. w stylu renesansowym. Na początku XX w. odnowiona według projektu Stefana Szyllera. W 1910 r. uzyskała tytuł Bazyliki Mniejszej. We wnętrzu znajdują się zabytkowe ołtarze, nagrobki i cenna polichromia. W wejściu głównym – kopia romańskich Drzwi Płockich.
Wyróżnienie: Gmina Borowie za remont murowanej dzwonnicy i kostnicy z XVIII w. w miejscowości Borowie
Dzwonnica datowana jest na 1715 r. Ma formę bramy z dwoma dodatkowymi przejściami po bokach. Trzypoziomowa, z dwiema wieżami i tarasem widokowym, wyposażona w trzy dzwony. Budynek byłej kostnicy pochodzi z roku 1887.