26/10/2023 11:48, aktualizacja: 27/11/2023 11:34 | Zamieścił: Mirosław Oleksiak, Autor: Tomasz Opaliński

Niezawodne zawody

Uczennica podczas praktycznych zajęć w szkole drzewnej w Garbatce Letnisku

W jakim kierunku się kształcić, by mieć pewną pracę i jeszcze dobrze zarabiać? Jak szybko zdobyć pożądany na rynku zawód? To prostsze, niż myślimy. I można to zrobić na Mazowszu.

Jeszcze do niedawna – gdy zastanawialiśmy się nad wyborem bądź zmianą pracy, która zapewni nam i satysfakcję, i godziwe utrzymanie – zawężaliśmy myślenie do określenia odpowiedniego kierunku studiów. Wyższe wykształcenie utożsamiano z wyższym prestiżem i wyższymi zarobkami.

Dziś okazuje się, że niekoniecznie. Co prawda według badań Polskiego Instytutu Ekonomicznego z 2019 r. aż 92% polskich maturzystów zamierzało studiować, to jednak coraz bardziej aktualne staje się pytanie, czy wyższe uczelnie przy takim zainteresowaniu nie stają się przypadkiem „fabrykami bezrobotnych”? Dla przykładu w Szwecji w 2022 r. naukę po liceum zdecydowało się kontynuować zaledwie 52% kobiet i 39% mężczyzn.

Profesje przyszłości

Jak przekonuje ekspert rynku pracy Konrad Stasiuk z agencji HR Support, pracodawcy wręcz biją się o osoby, które nie skończyły studiów. – Moi klienci poszukują teraz spawaczy, serwisantów i budowlańców – mówi. Wśród zawodów przyszłości wymienia związane z medycyną, a przede wszystkim z pielęgniarstwem, gdzie człowieka nie zastąpi żadna maszyna; przyszłość mają też wszystkie zawody związane z techniką, mechaniką.

Niezawodny zawód

W odnalezieniu się na rynku pracy mogą pomóc szkoły – instytucje Samorządu Województwa Mazowieckiego – jak np. Centrum Kształcenia Ustawicznego im. Jana Kochanowskiego w Wyszkowie, gdzie można zostać technikiem administracji, technikiem BHP czy technikiem archiwistą. Wbrew pozorom, zawód archiwisty wcale nie jest przestarzały, wręcz przeciwnie: na rynku pracy w związku z postępem cyfryzacji jest coraz większe zapotrzebowanie na specjalistów wprowadzających, gromadzących i porządkujących dane.

Atrakcyjny zawód można zdobyć w Centrum Kształcenia Zawodowego i Ustawicznego: w Radomiu, Ostrołęce, Siedlcach czy Warszawie (to również placówki samorządu Mazowsza). Można tam kształcić się w zawodach związanych z medycyną, ale nie tylko, np.: technik farmaceutyczny, podolog, higienistka czy asystentka stomatologiczna, opiekun medyczny, opiekun w DPS, opiekun osoby starszej, opiekunka dziecięca lub środowiskowa, terapeuta zajęciowy, technik masażysta, technik BHP, technik usług kosmetycznych, technik sterylizacji medycznej czy asystent osoby nie-pełnosprawnej.

Radomski „Medyk”

Centrum Kształcenia Zawodowego i Ustawicznego w Radomiu to szczególna szkoła z 65-letnią tradycją. Jej początki sięgają powołanej w 1958 r. państwowej 2,5-letniej Szkoły Pielęgniarstwa, w której naukę rozpoczęły 54 uczennice. Dziś słuchaczy jest prawie dziesięciokrotnie więcej, a placówka kształci ich na 12 kierunkach w 28 oddziałach w Medycznej Szkole Policealnej oraz na kwalifikacyjnych kursach zawodowych w Centrum Kształcenia Ustawicznego. Od 1999 r. jej organem prowadzącym jest Samorząd Województwa Mazowieckiego.

– Różnorodność kierunków kształcenia oferowanych przez szkołę jest dopasowana zarówno do młodych, poszukujących swojej drogi zawodowej, jaki i dla osób dojrzałych, które chcą coś zmienić w życiu. Co ciekawe, zdarza się, że zgłaszają się do nas kandydaci, mający już nawet tytuł magistra zdobyty w innej dziedzinie, a chcą zmienić ścieżkę kariery. Nowoczesna baza lokalowa i doskonale wyposażone pracownie sprzyjają uczeniu się poprzez praktykę – zapewnia dyrektor szkoły Agnieszka Stolarczyk.

To z jej inicjatywy najpierw (od roku 2016) dzięki wsparciu samorządu województwa przeprowadzono modernizację budynku przy Placu Stare Miasto, który stał się dla szkoły nowoczesną bazą dydaktyczną, a jesienią tego roku ruszyła przebudowa i rozbudowa budynku przy ulicy Kelles-Krauza (inwestycja finansowana jest w całości z budżetu województwa, a przeznaczono na nią 63,9 mln zł). Dzięki niej powstanie pięciokondygnacyjny budynek z garażem podziemnym i tarasem widokowym na dachu. Powierzchnia użytkowa budynku zwiększy się z 1468 m² do 3714 m². Powstaną nowoczesne pracownie praktycznej nauki zawodu odzwierciedlające realne warunki pracy w jednostkach ochrony zdrowia. Jakość kształcenia i osiągnięcia szkoły doceniane są nie tylko lokalnie, ale również na forum ogólnopolskim: w 2020 i 2021 r. placówce nadano tytuł „Szkoła Zawodowa Najwyższej Jakości i Dobrej Praktyki”.

Niezastąpieni fachowcy

Specjaliści od rynku pracy co jakiś czas publikują listy profesji, w których człowieka w niedalekiej przyszłości zastąpi sztuczna inteligencja (AI). Czy jej rozwój będzie miał takie oddziaływanie społeczne, jak wprowadzenie maszyn na linie produkcyjne fabryk? Nawet jeśli tak, to są jednak zawody, w których nie należy się tego obawiać. Należą do nich te związane z usługami i szeroko pojętą opieką medyczną. Tu bowiem trzeba mieć nie tylko niezbędną wiedzę i inteligencję, ale również czas, sprawność fizyczną i… serce. A potrzeb jest coraz więcej: o wciąż zwiększającym się zapotrzebowaniu wskazuje rosnąca liczba prowadzonych przez samorząd województwa szkół medycznych. 1 września po raz pierwszy zainaugurowano rok szkolny w Medycznej Szkole Po-licealnej w Wołominie, która w tym roku dołączyła do grona tego typu szkół prowadzonych już przez Samorząd Województwa Mazowieckiego: w Mińsku Mazowieckim, Warszawie (dwie – przy ul. Rakowieckiej i przy Brzeskiej), Ciechanowie, Otwocku, Przasnyszu i Płocku.

– Potrzeby są i będą wzrastać dlatego, że sektor opiekuńczy zawodów medycznych i okołomedycznych cały czas potrzebuje kadry. Widzę to po rozmowach z dyrektorami szpitali, z placówkami medycznymi, z którymi będziemy współpracowali: wciąż słyszę od nich zapewnienia, że osoby, które podejmą praktyki, będą miały tam szanse na zatrudnienie, dlatego, że cały czas są braki kadrowe – mówi dyrektor nowej szkoły medycznej w Wołominie Emilia Oleksiak.

Szkoła działa dopiero od pół roku, ale zainteresowanie jest już duże – zwłaszcza wśród osób dorosłych, które chcą się dokształcić w związku z powrotem na rynek pracy np. po urlopie macierzyńskim, przekwalifikować się czy po prostu podnieść swoje kompetencje bądź rozwijać zainteresowania.

– Na rynek pracy wracam po 8-letniej przerwie związanej z macierzyństwem. Nie chcę jednak iść do biura i faktur, dużo lepiej odnajduję się w pracy z dziećmi czy pomocy osobom starszym. Moją pasją jest psychologia, dużo czytam, próbowałam też swoich sił na studiach, ale ze względów osobistych musiałam je przerwać. Pracowałam już kiedyś z dziećmi, także niepełnosprawnymi, niestety tylko jako wolontariusz, nie mogę więc potwierdzić swoich umiejętności dokumentem, a dzięki tej szkole będę mogła go zdobyć – mówi Gabriela z Zielonki, która rozpoczęła w Wołominie naukę na kierunku „terapeuta zajęciowy”. – Ważne, że szkołę mam w zasięgu ręki, bezpłatną i mogę ją pogodzić z pracą, bo zajęcia są w trybie wieczorowym. I że nauka trwa tylko dwa lata – dodaje.

Jak zauważa dyrektor szkoły, w tym roku większość aplikujących ma już za sobą doświadczenie zawodowe.

– Obecnie są to bardziej osoby, które chcą zmienić zawód, chcą robić w życiu coś nowego, niż młodzież od razu po liceum. Ze względu na to, iż dopiero się otwieramy i termin od zatwierdzenia kierunków do pierwszej rekrutacji był naprawdę krótki, nie mieliśmy szansy spotykać się z młodzieżą w ramach doradztwa zawodowego, ale jeżeli ruszymy w przyszłym roku z takimi spotkaniami, wtedy osób po liceum będzie więcej – zapowiada Emilia Oleksiak.

Szkoła zaczyna dynamicznie. W zaadaptowanych na jej potrzeby pomieszczeniach wynajmowanych od I Liceum Ogólnokształcącego im. Wacława Nałkowskiego ruszyło 7 z 15 oferowanych kierunków, takich jak: asystentka stomatologiczna, opiekun medyczny, opiekunka dziecięca, podolog, technik bezpieczeństwa i higieny pracy, technik elektroradiolog, technik farmaceutyczny, technik masażysta, technik sterylizacji medycznej, technik usług kosmetycznych i terapeuta zajęciowy.

– Na szczęście różne kierunki odbywają się w różnych trybach nauczania, mamy i system dzienny, i zaoczny, i wieczorowy, więc udało nam się to pogodzić – mówi dyrektor Medycznej Szkoły Policealnej w Wołominie Emilia Oleksiak.

Na miejscu są 3 wyposażone w pomoce naukowe i tablice multimedialne pracownie: terapii zajęciowej, kosmetyczna i masażu. Wiele zajęć praktycznych, bez których niemożliwa jest nauka zawodu, będzie też realizowanych u partnerów, takich jak Mazowiecki Szpital Bródnowski, Mazowiecki Szpital Wojewódzki Drewnica, Mazowieckie Centrum Stomatologii (wszystkie to instytucje samorządu Mazowsza) czy też Centrum Medyczne im. Bitwy Warszawskiej 1920 r. w Radzyminie i Szpital Powiatowy w Wyszkowie.

I stolarz, i tapicer

Wkrótce w nowoczesnym gmachu będą się uczyć uczniowie innej mazowieckiej szkoły, kształcącej bardzo poszukiwanych na rynku pracy fachowców – Zespołu Szkół Drzewnych i Leśnych w Garbatce-Letnisku – którą prowadzi samorząd Mazowsza.

– Jako samorząd zainwestowaliśmy ponad 100 mln zł, by pobudować placówkę, która będzie perełką na mapie europejskiej, chyba najlepiej wyposażoną szkołę, jeżeli chodzi o kształcenie zawodowe – mówi wicemarszałek Rafał Rajkowski (klub radnych KO). I dodaje: – Przejęliśmy tę szkołę od powiatu kozienickiego, kiedy mieściła się w starych, poniemieckich barakach. Zawsze jednak charakteryzowała się ona tym, że kształciła ludzi, którzy potrafili swoją pasję, zamiłowanie do obróbki drewna przełożyć na efekt, wykonując bardzo ciekawe prace.

Zaznacza, że kolejki uczniów oczekujących na miejsce są olbrzymie.

– Dwa lata czeka się, aby zrobić kurs np. dotyczący restaurowania mebli, ale każdy z tych uczniów ma od razu zapewnioną pracę. Bardzo mnie to cieszy, bo takich fachowców jest coraz mniej. Tylu chce się kształcić na studiach wyższych, a nie mamy wiele osób, które podejmują praktyczną naukę zawodu dającego nie tylko zatrudnienie, ale również ogromną satysfakcję.

Zespół Szkół Drzewnych i Leśnych im. Jana Kochanowskiego w Garbatce-Letnisku w ramach szkoły branżowej I stopnia (3 lata nauki po szkole podstawowej) kształci fachowców w zawodach: stolarz, cieśla, dekarz i tapicer, a w ramach technikum (5 lat nauki po szkole podstawowej) – technik architektury krajobrazu (nowy kierunek), technik technologii drewna i technik leśnik.

Praca od zaraz

Mirosław Dziedzicki, dyrektor zespołu szkół w Garbatce-Letnisku, prognozuje, że ogromne zapotrzebowanie rynku pracy na zawody związane z produkcją mebli jeszcze wzrośnie, a największą przyszłość mają właśnie takie kierunki jak: technik technologii drewna, cieśla, dekarz, stolarz i tapicer.

– Wykwalifikowanych i kreatywnych stolarzy, tapicerów, cieśli czy dekarzy rynek zatrudnia od ręki. Prace w tych zawodach może znaleźć praktycznie każdy, również osoby z niektórymi dysfunkcjami – o tym decyduje lekarz medycyny pracy – wyjaśnia dyrektor. Dodaje, że motorem napędowym rozwoju tych zawodów jest budownictwo mieszkaniowe, potrzeba wyposażania mieszkań w różnego rodzaju meble i zabudowy meblowe, ale również konieczność wykonania profesjonalnej renowacji używanych sprzętów. – Bardzo dynamicznie rozwija się też budownictwo drewniane, dające zatrudnienie dla cieśli i dekarzy – mówi dyrektor.

Zawodówka nie znaczy gorsza

Niestety, szkoły branżowe, uczące konkretnych zawodów, w opinii publicznej niesłusznie uważane są za gorsze, choć młodym często dają lepsze perspektywy rozwoju i samorealizacji. Muszą także zmagać się z problemami, jak choćby braki podręczników do nauki niektórych zawodów, braki kadrowe, które mogą wynikać z niższego prestiżu nauczycieli w zawodówkach czy systemu ich wynagradzania. Problemem staje się brak miejsc organizacji praktyk albo zbyt mało środków przeznaczonych na inwestycje, a przecież praktyczna nauka zawodu wymaga wyposażenia pracowni w kosztowny, nowoczesny sprzęt oparty o najnowsze technologie.

Konkretne wsparcie przeznacza na szkolnictwo zawodowe Samorząd Województwa Mazowieckiego, korzystając ze środków unijnych. W perspektywie finansowej 2014–2020 zrealizowano m.in. projekty dotyczące stypendiów dla uczniów. Nowy „Mazowiecki program stypendialny dla uczniów szkół zawodowych” obejmie wsparciem 3060 stypendystów.

Dzięki unijnym środkom Samorząd Województwa Mazowieckiego zrealizował wiele projektów dotyczących szkolnictwa. Wśród nich m.in.:

- „Zwiększenie potencjału szkół zawodowych na Mazowszu” – wsparciem objęto 4 tys. uczniów oraz 60 szkół zawodowych (całkowita wartość to 24 mln zł)
- „Zintegrowany rozwój szkolnictwa zawodowego” – wdrożono 172 innowacyjne programy
- „Mazowsze – stypendia dla uczniów szkół zawodowych” (6 edycji) – przyznano w sumie 2 958 stypendiów o wartości przekraczającej 15 mln zł.

Rafał Rajkowski, wicemarszałek województwa mazowieckiego, klub radnych KO

Dla młodzieży ważne jest poczucie spełnienia zawodowego i konkretnych perspektyw. Dlatego cieszy mnie, że uczniowie Zespołu Szkół Drzewnych i Leśnych w Garbatce-Letnisku będą mogli niebawem uczyć się w nowym budynku. Placówka kształci poszukiwanych fachowców – specjalistów w swojej dziedzinie. Naszą ambicją jest, aby to była najnowocześniejsza szkoła profilowa w Polsce, może nawet w Europie. To zresztą dużo więcej niż zwykła szkoła, to cały kompleks edukacyjny: wygodny, ekologiczny, ale także związany z historią mazowieckiej architektury drewnianej.

Agnieszka Stolarczyk, dyrektor Centrum Kształcenia Zawodowego i Ustawicznego w Radomiu

Budujemy szkołę przyszłości, szkołę dla pokoleń, na którą czekają słuchacze i mieszkańcy regionu radomskiego. Tu poznają ciekawe zawody, których będą się uczyć w nowoczesnych pracowniach i salach dydaktycznych. Dla mnie jest to szczególnie ważne, ponieważ jestem absolwentką Liceum Medycznego tej szkoły. Przebudowa i rozbudowa budynku Centrum Kształcenia Zawodowego i Ustawicznego nie byłaby możliwa bez wsparcia Samorządu Województwa Mazowieckiego.

Mirosław Dziedzicki, dyrektor Zespołu Szkół Drzewnych i Leśnych w Garbatce-Letnisku

Zapotrzebowanie rynku pracy na zawody związane z produkcją mebli jest ogromne. Dzisiejsze szkolnictwo zawodowe nie jest w stanie przygotować wystarczającej liczby absolwentów. Przyczyn jest kilka. Najbardziej dotkliwa to niż demograficzny, który przekłada się na braki kadrowe. Druga to możliwości i mobilność wykształconych absolwentów szukających z dobrym skutkiem finansowym zatrudnienia za granicą. A trzecia to przekonanie młodych ludzi oraz ich rodziców do kształcenia zawodowego i uświadomienie, że to najlepsza inwestycja w młode pokolenie.

Emilia Oleksiak, dyrektor Medycznej Szkoły Policealnej w Wołominie

Nasza placówka jest jednostką publiczną. Swoją ofertę kierujemy do osób, które ukończyły szkołę średnią i chcą po skończeniu liceum zdobyć nowy zawód, do bezrobotnych, którzy chcą się przebranżowić, do wracających na rynek pracy np. po urlopie macierzyńskim, a nawet do tych, którzy chcieliby hobbystycznie zająć się jakimś tematem. Tak naprawdę nie ma granicy wiekowej, muszą być to osoby pełnoletnie, które ukończyły szkołę średnią (matura nie jest wymagana). Zawody są ciekawe, przyszłościowe, na które jest bardzo duże zapotrzebowanie na rynku pracy

Elżbieta Lanc, członek zarządu województwa mazowieckiego, klub radnych KO

Marzę o tym, żeby młody człowiek w szkole mógł odnaleźć siebie, ze swoimi możliwościami edukacyjnymi. Szkoła to nie tylko edukacja, to też wychowanie, proces twórczy, społeczny. Marzę o tym, żeby młody człowiek w najważniejszym momencie, który definiuje go często na całe życie, mógł w sposób piękny budować siebie. Nie wszyscy będą lekarzami, nie wszyscy będą naukowcami, ale każdy może w szkole znaleźć swoje miejsce, poczuć, że jest wartościowym człowiekiem i dla tej wartości budować swoją ścieżkę zawodową.