Fundusze Europejskie dla Mazowsza

2,5 mld zł z UE dla Mazowsza

Aktualny stan prac nad projektem programu przedstawił dr Marcin Wajda – dyrektor Departamentu Rozwoju Regionalnego i Funduszy Europejskich UMWM.

Zgodnie z projektem Umowy partnerstwa dla realizacji polityki spójności 2021–2027 w Polsce z 30 lipca br. na realizację Programu Regionalnego: Fundusze Europejskie dla Mazowsza 2021–2027 (FEM) przewidziano alokację w wysokości przeszło 2 mld euro, co oznacza poziom aż 96,18 proc. alokacji obowiązującej w RPO WM 2014–2020.

Stało się to możliwe dzięki obowiązującemu od 2018 r. podziałowi województwa mazowieckiego na dwie jednostki statystyczne: NUTS 2 Mazowiecki regionalny i NUTS 2 Warszawski stołeczny, a także w wyniku zastosowania tzw. mechanizmu elastyczności, polegającego na przesunięciu środków finansowych pomiędzy kategoriami regionów.

Dodatkowo region Mazowiecki regionalny po raz pierwszy będzie mógł skorzystać w nowej perspektywie finansowej UE z kwoty ponad 400 mln zł z Programu Polska Wschodnia+, którego całkowita alokacja wynosi 2,5 mld euro do podziału na sześć regionów.

Obszary wsparcia

Jednym z nadrzędnych celów Unii Europejskiej jest wzmocnienie spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej. Dlatego też wsparcie dla wzmacniania konkurencyjności regionu powinno opierać się na zrównoważonym rozwoju subregionów oraz zapewniać spójność terytorialną Mazowsza.

Program Regionalny: Fundusze Europejskie dla Mazowsza 2021–2027 zakłada podejmowanie działań w takich obszarach jak: gospodarka, środowisko i energetyka, transport i przestrzeń, społeczeństwo oraz kultura i dziedzictwo. Zakłada się dalsze wzmacnianie potencjałów poprzez wzrost gospodarczy oparty na przedsiębiorczości i innowacyjności, chłonnym rynku pracy, a także zrównoważonym rozwoju zasobów regionalnych.

Jednocześnie podejmowane działania mają kompleksowo przyczyniać się do zrównoważonego rozwoju infrastrukturalnego i na rzecz środowiska, efektywnego wykorzystania kapitału ludzkiego poprzez przedsięwzięcia na rzecz włączenia społecznego, edukacji mieszkańców Mazowsza i rynku pracy oraz poprawy jakości usług świadczonych przez administrację publiczną – regionalną i lokalną. Interwencje w regionie będą podejmowanie zarówno w miastach, jak i na obszarach wiejskich.

Województwo mazowieckie będzie realizować działania w ramach wszystkich 5 celów polityki spójności:

• Cel Polityki 1. Bardziej konkurencyjna i inteligentna Europa dzięki wspieraniu innowacyjnej i inteligentnej transformacji gospodarczej oraz regionalnej łączności cyfrowej,
• Cel Polityki 2. Bardziej przyjazna dla środowiska, niskoemisyjna i przechodząca w kierunku gospodarki zeroemisyjnej oraz odporna Europa dzięki promowaniu czystej i sprawiedliwej transformacji energetycznej, zielonych i niebieskich inwestycji, gospodarki o obiegu zamkniętym, łagodzenia zmian klimatu i przystosowania się do nich, zapobiegania ryzyku i zarządzania ryzykiem oraz zrównoważonej mobilności miejskiej,
• Cel Polityki 3. Lepiej połączona Europa dzięki zwiększeniu mobilności,
• Cel Polityki 4. Europa o silniejszym wymiarze społecznym, bardziej sprzyjająca włączeniu społecznemu i wdrażająca Europejski filar praw socjalnych:
  • obszar edukacji
  • obszar włączenia społecznego
  • obszar zdrowia,
• Cel Polityki 5. Europa bliższa obywatelom dzięki wspieraniu zrównoważonego i zintegrowanego rozwoju wszystkich rodzajów terytoriów oraz inicjatyw lokalnych.

Trwają konsultacje społeczne

Projekt FEM 2021–2027 jest poddany szerokim konsultacjom społecznym, które zostaną zakończone 17 października 2021 r. Konsultacje służą pozyskaniu uwag i wniosków od jednostek samorządu terytorialnego oraz szeroko rozumianych partnerów społecznych, gospodarczych, organizacji pozarządowych. Każdy mieszkaniec Mazowsza może zgłosić swoje propozycje. Już został zrealizowany cykl konferencji regionalnych pt. „Zdrowie i rozwój Mazowsza – #eFEktUE”, w ośmiu miastach:

• Ciechanów – 15 września
• Sochaczew – 16 września br.
• Szydłowiec – 17 września br.
• Siedlce – 20 września br.
• Ostrołęka – 22 września br.
• Płock – 24 września br.
• Otwock – 29 września br.
• Grodzisk Mazowiecki – 30 września br.

Projekt był tematem obrad Mazowieckiej Rady Działalności Pożytku Publicznego (13 września br.), Konferencji Rektorów Uczelni Warszawskich (14 września br.), Samorządowego Spotkania w Puszczy Kampinoskiej (Izabelin, 20 września br.), Konwentu Wójtów, Burmistrzów i Prezydenta Ziemi Radomskiej (Garbatka-Zbyczyn, 4 października br.) oraz Wojewódzkiej Rady Dialogu Społecznego (7 października br.).

W terminie 30 dni od dnia zakończenia konsultacji zostanie opublikowane sprawozdanie dotyczące wyników oraz pisemne podsumowanie wraz z uzasadnieniem zawierającym informację, w jaki sposób zgłoszone uwagi i wnioski zostały wzięte pod uwagę i uwzględnione.

Harmonogram prac

Aktualny harmonogram został przedstawiony w serwisie Regionalnego Programu Województwa Mazowieckiego.

Niezależnie od mazowieckich konsultacji, tempo prac nad projektem FEM 2021–2027 jest uzależnione głównie od postępu prac polskiego rządu nad Umową Partnerstwa dla Realizacji Polityki Spójności 2021–2027 w Polsce oraz od zatwierdzających uzgodnień w ramach Kontraktu Programowego dla Województwa Mazowieckiego.

Jak poinformował radnych dyrektor dr Marcin Wajda, na podstawie całego procesu konsultacyjnego i prac Zarządu Województwa Mazowieckiego zostanie opracowana finalna wersja programu FEM 2021–2027, która będzie przedstawiona Komisji Europejskiej. Obecnie trwa dialog roboczy z urzędnikami unijnymi, niektóre obszary programu zostały wstępnie przedyskutowane.

– Oczywiście, zgodnie z obowiązującymi zasadami wtedy rozpoczniemy nasze formalne negocjacje z Komisją Europejską Programu Regionalnego: Fundusze Europejskie dla Mazowsza 2021–2027, kiedy cała Umowa Partnerstwa zostanie ostatecznie zatwierdzona przez polski rząd i zostanie oficjalnie wysłana do Brukseli. I wtedy na rozstrzygające negocjacje pozostanie zgodnie z prawem 3 miesiące – podkreślił dr Marcin Wajda.

Podsumowując obrady, przewodnicząca komisji Izabela Ziątek oceniła, że nie jesteśmy w stanie przewidzieć terminu zakończenia prac nad ostatecznym kształtem FEM 2021–2027.

– Jak udało mi się ustalić, Umowa Partnerstwa na lata 2021–2027, kluczowy dokument dla uruchomienia negocjacji z Komisją Europejską, który zawiera podział funduszy UE na poziom krajowy i regionalny, jest na etapie prac w ramach komitetów Rady Ministrów. Aktualnie jego przyjęcie planowane jest przez Komitet Stały Rady Ministrów. Dopiero następnie projekt Umowy Partnerstwa zostanie poddany pod obrady Rady Ministrów i po przyjęciu wysłany do negocjacji z Komisją Europejską. Przyjęcie dokumentu przez rząd prawdopodobnie potrwa do końca roku, natomiast negocjacje z Komisją Europejską mogą się rozpocząć w marcu 2022 r. Przedłużające się prace nad perspektywą finansową UE na lata 2021–2027 i negocjacjami Umowy Partnerstwa mogą w znaczący sposób przyczynić się do opóźnienia wdrażania programów operacyjnych na poziomie krajowym i regionalnym – podkreśliła Izabela Ziątek, przewodnicząca Komisji Strategii Rozwoju Regionalnego i Zagospodarowania Przestrzennego.