Postulaty regionów na perspektywę finansową 2028+

Jest to wyraz ścisłej współpracy w tej ważnej dla obu regionów kwestii w kontekście nowej perspektywy finansowej po 2028 r. Dokument sygnowali premier Kraju Związkowego Brandenburgia Dietmar Woidke i Marszałek Województwa Mazowieckiego Adam Struzik. 

Polityka spójności to polityka inwestycyjna Unii Europejskiej. Wpływa bezpośrednio na tworzenie nowych miejsc pracy, rozwój nowoczesnej infrastruktury, zrównoważony rozwój na poziomie lokalnym i regionalnym, poprawę warunków dla rozwoju kapitału ludzkiego, poprawę jakości środowiska naturalnego, a co za tym idzie pozwala na poprawę jakości życia obywateli UE.

Zdaniem Komitetu Regionów nowa polityka spójności powinna być lepiej przygotowana do sprostania nowym wyzwaniom i rosnącym dysproporcjom oraz uwzględniać potrzeby i wyzwania poszczególnych regionów.

Wzmocnienie spójności gospodarczej i społecznej w UE

Wśród postulatów wyrażonych w stanowisku znalazły się zagadnienia ogólne (jak np. elastyczność polityki w kontekście szybkiego reagowania na kryzysy i katastrofy klimatyczne czy pozostawienia dotychczasowej roli regionów we wdrażaniu polityki spójności i WPR), ale też odnoszące się do specyfiki Mazowsza.

Województwo mazowieckie jako jedyne w Polsce od 2018 r. łączy dwie jednostki statystyczne NUTS 2: region warszawski stołeczny (m. st. Warszawa i 9 sąsiadujących powiatów) oraz region mazowiecki regionalny. Szczególna sytuacja naszego regionu wymaga kompleksowego podejścia, dlatego w dokumencie zaproponowane zostały konkretne postulaty, istotne z punktu widzenia zrównoważonego rozwoju Mazowsza.

Pierwszy z nich dotyczy wyodrębnienia środków pozostających w gestii instytucji zarządzających programami regionalnymi (samorządów województw) na realizację i wsparcie potrzeb zidentyfikowanych na poziomie regionalnym i lokalnym, które nie zawsze znajdują odzwierciedlenie w priorytetach UE.

Drugi postulat kładzie nacisk na uwzględnienie i specyfikę obszarów peryferyjnych, rozwijających się w wolniejszym tempie. Często wpływ na to mają niekorzystne warunki przyrodnicze lub demograficzne, których następstwem są negatywne trendy rozwojowe, trudne lub niemożliwe do odwrócenia. Wobec tego wsparcie dla tych terytoriów należy tak zaprojektować, aby niosło realną pomoc, np. w zapewnieniu lepszego dostępu do usług publicznych.

W  stanowisku podkreślono również konieczność zwiększenia stawek współfinansowania dla podmiotów najsłabszych gospodarczo lub zróżnicowania ich w taki sposób, aby wszyscy beneficjenci mogli w równym stopniu korzystać z funduszy polityki spójności. Ma to szczególne znaczenie w kontekście podziału statystycznego Mazowsza i wewnętrznego zróżnicowania regionu warszawskiego stołecznego. Część jednostek samorządu terytorialnego z tego obszaru cechują podobne lub niższe wskaźniki, np. wskaźnik dochodów podatkowych, jak gmin czy powiatów z NUTS 2 mazowieckiego regionalnego.

Historia współpracy Mazowsza i Brandenburgii

Współpraca obu regionów trwa od ponad 20 lat. Została zinstytucjonalizowana w październiku 2002 r. podpisaniem „Wspólnej deklaracji o współpracy między województwem mazowieckim (Rzeczpospolita Polska) a Krajem Związkowym Brandenburgia (Republika Federalna Niemiec)” w obliczu starań Polski o uzyskanie członkostwa w UE. Dokument podkreśla znaczenie współpracy międzyregionalnej w wielu obszarach, w tym również działalności pomocowej UE.

Inicjatywa podpisania wspólnego stanowiska to dbałość o rozwój obu regionów w kolejnych latach oraz umocnienie pozycji samorządów w przygotowaniu ram polityki spójności oraz Wspólnej Polityki Rolnej (WPR) w kolejnej perspektywie finansowej.