Dwie dekady w Unii Europejskiej

Marszałek Adam Struzik uczestniczył w 227. posiedzeniu prezydium i 162. sesji plenarnej Europejskiego Komitetu Regionów (KR) oraz Europejskim Tygodniu Regionów i Miast (ETRiM). 

20 lat po rozszerzeniu UE – co teraz możemy powiedzieć?

Podkreślono, że wszystkie państwa, regiony i miasta skorzystały na rozszerzeniu UE. Korzyści znacznie wykraczają poza aspekty gospodarcze. Wśród najważniejszych wymienia się: wzrost gospodarczy państw członkowskich, większe możliwości mieszkańców do studiowania, pracy i podróżowania po całej UE, lepszą jakość życia, czystsze środowisko, poprawę dostępu do usług publicznych oraz wzmocnienie globalnej pozycji UE.

O sukcesie rozszerzenia UE na przestrzeni ostatnich dwóch dekad mówił – w imieniu 10. krajów, które wstąpiły do UE w 2004 r. – Marszałek Województwa Wielkopolskiego Marek Woźniak, przewodniczący polskiej delegacji do KR. – W ciągu ostatnich 20 lat wzmocniły się i rozwinęły wszystkie obszary życia społecznego i gospodarczego, poprawiła się ochrona klimatu i środowiska naturalnego. Są to głównie efekty Wspólnej Polityki Rolnej i polityki spójności. Nastąpił trzykrotny wzrost produkcji rolniczej oraz PKB z 51% do 80% średniej unijnej. Bezrobocie spadło z 13% do 4%.

Głos w dyskusji zabrał również marszałek Adam Struzik. – Od akcesji, do Polski trafiło z UE blisko 250 mld euro, które w znacznym stopniu przyczyniły się do trzykrotnego wzrostu PKB (317%), które na Mazowszu wzrosło jeszcze bardziej, do 358%. Bezrobocie spadło z 19,4% do 2,8% w Polsce i z 16,3% do 2,2% w województwie mazowieckim. Ponad 6 mld euro w programach regionalnych województwa mazowieckiego (lata 2007–2027) przeznaczono na transport, rozwój przedsiębiorstw, środowisko oraz budowanie kapitału ludzkiego.

Marszałek Adam Struzik, odnosząc do województwa mazowieckiego, podkreślił, że najważniejszym wyzwaniem jest równomierny rozwój i zmniejszanie dysproporcji między regionem stołecznym a Mazowszem regionalnym. – Z podobnym będą się mierzyć również inne kraje i regiony wspólnoty. Stąd wiemy już, że fundusze  UE powinny wspierać szczególnie obszary pozametropolitalne, by miały one większą szansę na konwergencję.

Co dalej z UE?

Podczas posiedzenia nie poprzestano tylko na omawianiu dotychczasowych sukcesów UE, skupiono się również na jej przyszłości. Przyjęto m.in. rezolucję o stanie regionów i miast w UE oraz wytyczne dla Komisji Europejskiej na lata 2024–2029. Najważniejsze postulaty:

• Regiony i miasta czyli władze lokalne w UE

Podkreślono, że regiony i miasta odpowiadają za wdrażanie do 70% prawodawstwa UE, realizację 50% inwestycji publicznych i 30% wydatków publicznych. Podejmują również do 70% działań związanych z łagodzeniem zmian klimatycznych. Zaufanie obywateli do władz regionalnych i lokalnych osiągnęło w 2024 r. najwyższy poziom (60%).

• Europejski Zielony Ład

Wdrożenie Europejskiego Zielonego Ładu będzie wymagało dodatkowych inwestycji w wysokości 130 mld euro rocznie na ochronę środowiska i 350 mld euro rocznie, aby osiągnąć cel redukcji emisji gazów cieplarnianych o 55% do 2030 r. Regiony, w których działają energochłonne gałęzie przemysłu, będą musiały zainwestować w ograniczenie emisji gazów cieplarnianych pochodzących z ciężkiego przemysłu.

• Polityka spójności nadal pozostaje gwarancją rozwoju

Polityka spójności jest główną polityką inwestycyjną UE. To 13% łącznych inwestycji publicznych w całej UE. W ramach programów polityki spójności dostępne jest blisko 378 mld euro na inwestycje we wszystkich sektorach, w tym na wsparcie dla przedsiębiorstw, tworzenie miejsc pracy i poprawę efektywności energetycznej.

Zgodnie z założeniami, po 2027 r. polityka spójności ma być kluczowym elementem pomagającym miastom i regionom Europy radzić sobie z transformacją ekologiczną, cyfrową i demograficzną, zapewniając konkurencyjność.

Po 2027 r. planuje się włączyć do niej Fundusz na rzecz Sprawiedliwej Transformacji w ramach Wieloletnich Ram Finansowych (WRF). Sprawiedliwa transformacja wymaga podejścia partnerskiego, które uwzględnia różnice terytorialne. Zaapelowano o zwiększenie roli regionów w zarządzaniu przyszłą Wspólną Polityką Rolną, zgodnie ze specyfiką terytorialną i sektorową. Zachęcono wszystkie instytucje europejskie do współpracy na rzecz Unii Europejskiej, by budować Europę bliższą obywatelom, silniejszą w sprostaniu współczesnym wyzwaniom oraz przemianom przemysłowym.