O gwieździe betlejemskiej słów kilka

„W czwartki o kulturze” to cykl wykładów organizowanych przez Muzeum Wsi Mazowieckiej w Sierpcu – instytucję kultury Samorządu Województwa Mazowieckiego. Przybliżają one mazowiecką kulturę i tradycję, a także tłumaczą zwyczaje związane z powszechnie znanymi zjawiskami i wydarzeniami, które głęboko zakorzeniły się w świadomości społecznej.

Tajemnice nieba

Dr Jadwiga Biała od lat bada tajniki kosmosu. W latach 1990–2003 pełniła funkcję dyrektora Olsztyńskiego Planetarium i Obserwatorium Astronomicznego. Jest założycielką i Członkiem Honorowym Polskiego Towarzystwa Meteorytowego, jak również autorką wielu prac z zakresu meteoretyki, kosmologii i historii nauki. Swoją pasją dzieli się na licznych sympozjach i konferencjach. Na spotkaniu w sierpeckim ratuszu, posługując się najnowszymi wynikami badań i mapami nieba sprzed 2000 lat, omówiła najważniejsze teorie na temat pochodzenia gwiazdy zwanej betlejemską, jak również jej rolę w kulturze i sztuce europejskiej.

Zagadka tego czym było niezwykłe światło, które unosiło się nad stajenką nieopodal miasta Betlejem od kilku pokoleń intryguje astrofizyków, teologów i kulturoznawców. Dr Biała wskazała, że nasza wiedza dotycząca gwiazdy betlejemskiej pochodzi właściwie tylko z jednego źródła – Ewangelii według św. Mateusza. Ewangelista w swojej relacji nie poświęcił jej jednak zbyt wiele miejsca, stąd właśnie tak wiele wątpliwości wokół niej krążących.

Skąd się wzięła gwiazda betlejemska?

Większość badaczy nieba skłania się ku przypuszczeniu, że to kometa Halleya widoczna była nad Judeą w czasie, gdy urodzić się miał Jezus. Wynika stąd jednak pewien problem – w większości kultur, w tym też żydowskiej kometa była kojarzona z nieszczęściem, trudno więc utożsamić jej pojawienie się z narodzinami Zbawiciela. Drugim astronomicznym kandydatem jest wybuch supernowej. Ten domysł znajduje poparcie w pismach astronomów chińskich z 5 lub 4 r. p.n.e. Odnotowano w nich nowy, mocno jaśniejący obiekt na niebie, nazwany „gwiazdą-miotłą”. Wybitny astronom żyjący na przełomie XVI i XVII w. Johannes Kepler sądził z kolei, że to niezwykłe światło wytworzyła koniunkcja planet – optyczne złączenie ustawionych w jednej linii Saturna, Jowisza i Marsa lub Wenus. Jak się przypuszcza mogło do niego dojść w 3, bądź 7 roku p.n.e. Wykładowczyni poświęciła też wiele uwagi funkcji gwiazdy betlejemskiej w kulturze i tradycji. Prelekcja wywołała żywą dyskusję wśród publiczności. Dr Biała odpowiadała też na liczne pytania na temat badań przestrzeni kosmicznej.

„Boże Narodzenie na Mazowszu” – już od 8 grudnia

Wykład był doskonałym wprowadzeniem w atmosferę Świąt Bożego Narodzenia, pozwalając lepiej zrozumieć znaczenie jednego z najważniejszych symboli tego czasu. Tych, którzy chcieliby poznać bogatą obrzędowość, tradycje i zdobnictwo związane z Godami na dawnej wsi już teraz zapraszamy do odwiedzenia skansenu w Sierpcu. Od 8 grudnia we wnętrzach chałup chłopskich i dworów szlacheckich prezentowana będzie wystawa „Boże Narodzenie na Mazowszu”.