Mazowsze upamiętniło 101. rocznicę Bitwy Warszawskiej

Bitwa Warszawska powszechnie uznana przez historyków za osiemnastą bitwę, która miała decydujący wpływ na losy świata. Umożliwiła zachowanie przez Polskę niepodległości i uratowanie Europy przed bolszewizmem. Rozegrana została zgodnie z planem operacyjnym, który na podstawie ogólnej koncepcji marszałka Józefa Piłsudskiego opracowali szef Sztabu Generalnego gen. Tadeusz Rozwadowski, płk Tadeusz Piskor i kpt. Bronisław Regulski. Chodziło przede wszystkim o odcięcie korpusu Gaj-Chana od armii Tuchaczewskiego i od zaplecza oraz wydanie skoncentrowanej bitwy na przedpolu Warszawy. Manewr ten udał się dzięki m.in. złamaniu szyfrów Armii Czerwonej i umiejętności wykorzystania tej wiedzy przez polskie dowództwo. Ostatecznie Tuchaczewski musiał wycofać się nad Niemen. W wyniku Bitwy Warszawskiej straty strony polskiej wyniosły: około 4,5 tys. zabitych, 22 tys. rannych i 10 tys. zaginionych. Straty po stronie sowieckiej nie są znane. Przyjmuje się, że poległo lub zostało ciężko rannych około 25 tys. żołnierzy Armii Czerwonej, 60 tys. trafiło do polskiej niewoli, a 45 tys. zostało internowanych przez Niemców.

Obchody w powiecie wołomińskim

Centralna część obchodów 101. Rocznicy Bitwy Warszawskiej 1920 roku przypada na 15 sierpnia w Ossowie (gmina Wołomin) i w Radzyminie.

Uroczystości w Ossowie tradycyjnie rozpoczynają się już wczesnym rankiem, modlitwą przy krzyżu upamiętniającym bohaterską śmierć ks. Ignacego Skorupki oraz złożeniem kwiatów przy jego pomniku  przy Szkole w Ossowie.

Głównym punktem uroczystości była msza święta na terenie Sanktuarium Matki Bożej Zwycięskiej w Ossowie, celebrowana przez ks. bp. Romualda Kamińskiego, a po niej apel poległych i złożenie wieńców na Cmentarzu Bohaterów 1920 r. Oficjalną część wołomińską kończy widowiskowa rekonstrukcja bitwy pod Ossowem.

Po południu uroczystości o charakterze patriotyczno – religijnym przenoszą się do Radzymina. Corocznie samorządowcy spotykają się przed zlokalizowanym w samym centrum Radzymina pomnikiem Wincentego Witosa, aby uczcić pamięć polityka, który sprawował urząd premiera w okresie nawały bolszewickiej. Po okolicznościowych przemówieniach marszałka województwa mazowieckiego Adama Struzika i burmistrza Radzymina Krzysztofa Chacińskiego delegacje samorządowe złożyły przed obeliskiem wieńce.

Kolejnym ważnym punktem uroczystości było „wbicie łopaty” pod budowę samorządowego Muzeum Bitwy Warszawskiej. Dokonali tego marszałek Adam Struzik wraz z burmistrzem Radzymina Krzysztofem Chacińskim, posłanką Bożeną Żelazowską, kierownikiem Muzeum X Pawilonu Cytadeli Warszawskiej (oddział Muzeum Niepodległości w Warszawie) Janem Engelgardem oraz przewodniczącym Rady Miejskiej w Radzyminie Piotrem Rembelskim. Powstanie muzeum jest finalizacją wieloletnich wspólnych starań gminy Radzymin i Samorządu Województwa Mazowieckiego.

Część oficjalną zamykała uroczysta msza święta na Cmentarzu Żołnierzy Poległych 1920 roku w Radzyminie, apel poległych oraz złożenie wieńców.

Obchody  Bitwy Warszawskiej w powiecie wołomińskim trwają łącznie kilkanaście dni w większości spośród 12 gmin. Oficjalnym uroczystościom patriotyczno-religijnym towarzyszy wiele wydarzeń o charakterze kulturalnym, edukacyjno-historycznym, sportowym czy rekreacyjnym. 

Płockie uroczystości patriotyczne

W Płocku z kolei upamiętniono 101. rocznicę obrony Płocka przed bolszewikami (18-19 sierpnia). W ramach obchodów odbyła się msza św. w intencji Ojczyzny. Samorządowa delegacja złożyła kwiaty m.in. pod pomnikiem marszałka Józefa Piłsudskiego.

– Bitwa, w której 18 sierpnia 1920 r. wzięli udział między innymi mieszkańcy Płocka, uznana została za 18. przełomową bitwę, zapisaną w historii świata – mówił marszałek Adam Struzik. – Nazywana Cudem nad Wisłą, pokazała patriotyczną determinację Polaków, ich niezłomność w obronie właśnie odzyskanej niepodległości oraz wiarę w suwerenną Polskę. Wielu walczących, nie zdążywszy nacieszyć się wolną Ojczyzną, złożyło w 1920 roku najwyższą ofiarę, abyśmy dziś mogli spokojnie patrzeć w przyszłość. To między innymi dzięki ich odwadze i poświęceniu możemy współcześnie budować społeczeństwo obywatelskie oraz umacniać europejską pozycję naszego kraju.

Broniła się nie tylko Warszawa

Rzadko się dziś wspomina zmagania z bolszewikami w innych rejonach Mazowsza, mówi się głównie o bitwach na przedpolach Warszawy, a przecież to walki o Płock, Przasnysz, Ciechanów czy Wyszków również przyczyniły się do ostatecznego zwycięstwa. Atak na Płock nastąpił 18 sierpnia. Załoga wojskowa Płocka wykonywała w tym czasie natarcie na pozycje bolszewickie na przedpolu miasta w rejonie Boryszewa i Trzepowa. Jednak polskie pododdziały zostały rozbite, co otworzyło nieprzyjacielowi drogę do miasta. Żołnierze polscy i mieszkańcy na widok galopujących kawalerzystów w popłochu uciekali w kierunku mostu i dalej – za Wisłę. Panikę opanowało kilku oficerów: dowódca przedmościa mjr Janusz Mościcki, kpt. Albert de Buré, rtm. Romuald Borycki, por. Iskander Achmatowicz oraz sanitariuszka Janina Landsberg-Śmieciuszewska, którzy powstrzymywali uciekających żołnierzy i organizowali punkty oporu.

Walka o miasto, a zwłaszcza o przyczółek mostu przez Wisłę, trwała 21 godzin. Na ulicach wzniesiono barykady. Pozycje bolszewików ostrzeliwały z rzeki okręty „Minister", „Wawel" i „Stefan Batory", należące do Flotylli Wiślanej.

W zajętej części Płocka bolszewicy dopuszczali się rozbojów, rabunków i gwałtów. W bitwie zginęło 250 osób, w tym 100 cywilów, a 400 zostało rannych. Ponad 300 mieszkańców miasta trafiło do niewoli. Większość, w tym 22 pacjentów Szpitala Garnizonowego, została później rozstrzelana. Dzięki bohaterskiej postawie mieszkańców Płocka atak odparto, a bolszewicy zmuszeni zostali do odwrotu.

Płock jest drugim po Lwowie miastem, które za swą bohaterską postawę w wojnie obronnej 1920 r. otrzymało od marszałka Józefa Piłsudskiego odznaczenie wojskowe – Krzyż Walecznych.