Klasztor w Ratowie opisany

Zespół klasztorny w Ratowie (pow. mławski) to jeden z najcenniejszych zabytków okresu rokoko w Polsce. Ponad 300 lat jego historii, a także wyjątkową architekturę, przeanalizowali naukowcy. W ten sposób powstała ta unikatowa publikacja.

Wydanie publikacji zostało dofinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach programu PROW 2014–2020. W spotkaniu promującym monografię wziął udział przewodniczący sejmikowej Komisji Promocji Województwa Mazowieckiego i Współpracy Zagranicznej Konrad Wojnarowski.

O zakonie bernardynów i mazowieckiej szlachcie

Publikacja zapozna nas z historią zakonu bernardynów na Mazowszu oraz mazowiecką kulturą szlachecką w XVIII w. To wtedy właśnie powstał zespół klasztorny. Poznamy jego budowę, architekturę i wyposażenie, jak również prace restauratorskie wykonane w latach 2006–2014. Większość otrzymała dofinansowanie ze środków Unii Europejskiej oraz środków własnych Samorządu Województwa Mazowieckiego.

Przewodniczący sejmikowej Komisji Promocji Województwa Mazowieckiego i Współpracy Zagranicznej Konrad Wojnarowski podkreśla, że publikacja „Miejsce, które ratuje. Prostota franciszkańska i rokokowa ekspresja w założeniu pielgrzymkowym w Ratowie nad Wkrą” pozwala odkryć historię Ratowa szerszemu gronu odbiorców.

 – To bardzo ważne, by takie publikacje powstawały. Pamięć o historii i dbałość o zabytki to nasz obowiązek. Dlatego tym bardziej cieszy, że są pasjonaci, którzy poświęcają im swoją działalność naukową.

Kult św. Antoniego Padewskiego

Ratowo jest także jednym z najczęściej odwiedzanych miejsc w Polsce związanych z kultem św. Antoniego Padewskiego. Nawiązują do tego także autorzy publikacji, co zauważa ks. biskup Piotr Libera, biskup diecezji płockiej.

– Pierwsza część tytułu – Miejsce, które ratuje – wydobywa właśnie ów duchowy wymiar Ratowa jako centrum mazowieckiej spuścizny wielowiekowego kultu św. Antoniego. Św. Jan Paweł II nazywa go człowiekiem ewangelicznym, podkreślając w liście napisanym 13 czerwca 1994 roku, że „Św. Antoni nauczał, że należy uczynić Chrystusa i Ewangelię trwałym punktem odniesienia dla życia codziennego, dla prywatnych i publicznych decyzji moralnych”.

Publikacja jest też w dużej mierze zbiorem referatów wygłoszonych podczas ogólnopolskiej konferencji naukowej, która odbyła się w Ratowie w 2019 r. Prelegenci omawiali wówczas nie tylko wystrój i architekturę kościoła, ale także wpływ obecności bernardynów w regionie na życie religijne i kulturę szlachty na Mazowszu.

 – Ratowo to niekwestionowany biały kruk na mapie mazowieckich zabytków sakralnych z okresu rokoko, które wyróżnia jednorodność stylistyczna i artystyczna, niezmącona stylami kolejnych epok. Cieszy nas, że samorząd Mazowsza docenia te walory i wspiera nas w wysiłkach o jego zachowanie. – mówi ks. kan. Bogdan Pawłowski, rektor Sanktuarium Diecezjalnego św. Antoniego z Padwy w Ratowie.

Przykład rokoka niemieckiego w Europie Środkowo-Wschodniej

Publikację współtworzy dwanaście artykułów naukowych. Każdy z nich poświęcony jest innemu aspektowi fenomenu Ratowa. W monografii znalazło się miejsce na opis jednego z najcenniejszych odkryć, jakim jest wykorzystanie przez ratowskich twórców rycin wzornikowych augsburskiego mistrza z I połowy XVIII w. Ignaza Carla Junca. Między innymi z tego powodu, kompleks w Ratowie to jeden z najciekawszych reprezentantów rokoka niemieckiego w Europie Środkowo-Wschodniej.

– Autorkami i Autorami każdego z artykułów są specjaliści, dobrani spośród historyków i historyków sztuki zajmujących się nie tylko Mazowszem jako regionem kulturowym i artystycznym, ale przede wszystkim daną dziedziną studiów. Reprezentują środowiska naukowe Warszawy, Torunia, Fromborka, Kielc, Krakowa, Łodzi i Płocka – dodaje dr. hab. Michał Wardzyński z Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Warszawskiego, redaktor naukowy publikacji.

Wartość dofinansowania ze środków PROW 2014-2020 w ramach projektu wydania publikacji to 46 tys. zł, co stanowi 89 proc. wartości projektu.