Obchody 161 rocznicy wybuchu Powstania Styczniowego w Muzeum X Pawilonu Cytadeli Warszawskiej

Powstanie Styczniowe, skierowane przeciw rządom caratu, wybuchło w Królestwie Polskim w nocy 22 stycznia 1863 roku. Pod względem militarnym, jak również politycznym i strategicznym okazało się niedostatecznie przygotowane. A jednak trwało  piętnaście miesięcy, będąc najdłuższą walką zbrojną prowadzoną przez Polaków przeciwko rosyjskiemu zaborcy. Przeciw 100 tysięcznej  carskiej armii do walki przystąpiło początkowo około 5-6 tysięcy powstańców uzbrojonych w kosy, piki, rewolwery, broń myśliwską, a nawet w zwykłe zaostrzone drągi. Insurekcja wybuchła pod presją „branki”, czyli poboru do wojska, zorganizowanego po raz pierwszy nie w drodze losowania, a wcześniej przygotowanych imiennych list. Odpowiadał za to Aleksander Wielopolski – naczelnik rządu cywilnego, zatwierdzony przez namiestnika Królestwa, wielkiego księcia Konstantego. W chwili wybuchu nie było precyzyjnego planu działań zbrojnych ani wodza naczelnego. Przewidywany na to stanowisko Ludwik Mierosławski przebywał w Paryżu. Pierwsze walki w nocy z 22 na 23 stycznia nie przyniosły spodziewanych rozstrzygnięć. Powstańcy opanowali przejściowo kilka miejscowości, lecz wkrótce musieli je opuścić. Udało im się zdobyć pewną ilość uzbrojenia, lecz  sporo broni także utracili. Po wybuchu powstania Komitet Centralny Narodowy ogłosił się Tymczasowym Rządem Narodowym i wydał dekret o uwłaszczeniu chłopów, licząc na masowe poparcie tej warstwy społecznej oraz wezwał naród do walki pod hasłem „Wolność-Równość-Niepodległość”.