„Do Potomnego” – wystawa z przesłaniem poetów pokolenia Kolumbów

„Do Potomnego” jest kolejną już wystawą w historii Muzeum – od czasu „Baczyńskiego” (1984), „Dwóch miłości” (1994) i „Sztuki i Narodu” (2014) – która prezentuje losy poetów podziemia. Zbiory Muzeum są systematycznie wzbogacane o pamiątki ze spuścizny tych artystów.

Opowieść o głównych protagonistach pokolenia na ekspozycji, skupia się na znaczeniu ich ofiary w kontekście refleksji historycznej, a także ich dziedzictwa artystycznego i duchowego. „Jeszcze nie mogę pojąć nie tego, że my żyjemy, ale że oni poginęli” – napisał po wyjściu z Auschwitz Tadeusz Borowski, myśląc o swoich rówieśnikach. Wszyscy ci twórcy pozostawili po sobie historie, które stanowią wyzwanie dla następnych pokoleń. Przesłanie, które wyłania się szczególnie z wiersza „Do potomnego” Tadeusza Gajcego, będącego inspiracją dla tytułu wystawy.

Pod opieką Muzeum Literatury znajdują się rękopisy, bezcenne zbiory fotografii, prace plastyczne i osobiste pamiątki bohaterów wystawy. Stanowią one świadectwo nie tylko ich artystycznego i prywatnego życia, lecz także pokoleniowych oraz wspólnotowych więzi, wobec których słabły spory ideologiczne i środowiskowe. Prezentowane na wystawie sylwetki poetek i poetów, a równocześnie także konspiratorów i żołnierzy przekazują, że osoby te swoim życiem dały wyraz wyznawanym przez nie ideałom. Na wystawie „Do Potomnego” znajdują się pamiątki zarówno po tych, którzy walczyli i zginęli w Powstaniu Warszawskim – Krzysztofie Kamilu Baczyńskim, Tadeuszu Gajcym, Zdzisławie Stroińskim i Wojciechu Menclu – jak i po tych, którzy umarli wcześniej – pierwszych redaktorach „SiN”-u: Wacławie Bojarskim i Andrzeju Trzebińskim czy Ewie Pohoskiej, ale także po poetach, którzy przeżyli powstanie przekazując następnie prawdę o życiu obozowym i emigracyjnym – jak m.in. Zbigniew Chałko.

Podstawą narracji wystawy są zbiory Muzeum Literatury. Pamiątki z innych kolekcji publicznych pozwoliły na przywołanie takich twórców, jak Krystyna Krahelska, Teresa Bogusławska, Zygmunt Jan Rumel, których postawy – mimo różnic wieku czy doświadczeń pokoleniowych – były tożsame z wyborami poetek i poetów pokolenia wojennego.

Koncepcja i scenariusz wystawy, kurator: Małgorzata Wichowska

Projekt ekspozycji: Adam Orlewicz, Agata Rościszewska