Lider zielonych zamówień publicznych

Zgodnie z definicją Komisji Europejskiej, zielone zamówienia publiczne (ang. green public procurement, w skrócie GPP) to proces, w ramach którego instytucje publiczne zamawiając towary, usługi i roboty budowlane biorą pod uwagę aspekty środowiskowe. Zapewniają też oszczędności finansowe – szczególnie przy uwzględnieniu kosztów zamawianych produktów lub usług w całym cyklu ich życia, a nie tylko przez pryzmat ceny nabycia. Dla przykładu, zakup produktów o niskim zużyciu energii może pomóc znacząco obniżyć rachunki za media. Zmniejszenie ilości substancji niebezpiecznych w zakupionych produktach może ograniczyć koszty ich unieszkodliwienia. Zielone zakupy wspólne chronią przyrodę i oszczędzają energię.

Rozwój zielonych zamówień

Na zlecenie polskiego rządu, Bank Światowy przeprowadza w Polsce analizę zielonych zamówień publicznych i poszukuje obszarów oraz możliwości, które doprowadziłyby do zwiększenia ich udziału na rynku zamówień publicznych w Polsce. O tym rozmawiano 12 kwietnia br. w siedzibie Banku Światowego w Warszawie. W spotkaniu uczestniczyli m.in. przedstawiciele Międzynarodowego Instytutu Zrównoważonego Rozwoju (International Institute of Sustainable Development), przedstawiciel Otwartego Partnerstwa Kontraktowego (Open Contracting Partnership) oraz przedstawiciel Urzędu Marszałkowskiego Województwa Mazowieckiego w Warszawie – Magdalena Targońska – zastępca dyrektora Departamentu Organizacji ds. Zakupów Wspólnych.

Instytucje, które realizują zielone zamówienia publiczne, są lepiej przygotowane do sprostania zmieniającym się wyzwaniom w dziedzinie środowiska, przyczyniają się do redukcji emisji CO2 i zwiększenia efektywności energetycznej.

Jak to wygląda w praktyce?

Urząd Marszałkowski Województwa Mazowieckiego w Warszawie dąży do tego, aby udzielane zamówienia pozytywnie wpływały zarówno na podmioty, które są objęte grupą zakupową, jak również na optymalizację w zakresie wydatkowania środków publicznych. Dba też, by założenia strategii zakupów wspólnych wspierały działania prośrodowiskowe. W efekcie podjętych działań ograniczamy zużycie plastiku, wspieramy zrównoważoną gospodarkę leśną, zużywamy mniej prądu, ograniczamy stosowanie substancji niebezpiecznych, zmniejszamy poziom emisji CO2.

W ramach zielonych zamówień publicznych urząd marszałkowski realizuje zakupy wspólne (m.in. sprzętu komputerowego, samochodów, mebli biurowych, paliwa, artykułów biurowych i spożywczych) na rzecz 76 podmiotów, w tym 46 wojewódzkich samorządowych jednostek organizacyjnych oraz 30 instytucji kultury. Decyzję o utworzeniu grupy zakupowej, Zarząd Województwa Mazowieckiego podjął już w 2015 r., wyznaczając Urząd Marszałkowski Województwa Mazowieckiego w Warszawie jako wspólnego zamawiającego. Zielone zamówienia wpisują się także w zapisy projektu Strategii rozwoju województwa mazowieckiego 2030+.

– W ramach zakupów wspólnych w 80–90% postępowań stosowane są klauzule środowiskowe, czyli są to tzw. zielone zamówienia. Jest to wysoka wartość, biorąc pod uwagę, że wg danych Banku Światowego, obecnie w Polsce jedynie 2% przetargów publicznych uwzględnia kryteria środowiskowe – podkreśla sekretarz województwa – dyrektor urzędu marszałkowskiego Waldemar Kuliński.

Przyjęty przez władze województwa model realizacji zakupów, pozwolił przede wszystkim na efektywne wydatkowanie środków publicznych oraz generowanie oszczędności od kilku do kilkudziesięciu procent.

Profesjonalne podejście w zakupach wspólnych to także stosowanie klauzul środowiskowych. Działania te służą również realizacji założeń Europejskiego Zielonego Ładu, dla którego kluczową rolę odgrywa Europejski Pakt na rzecz Klimatu. Jednym z jego ambasadorów jest marszałek Adam Struzik.

– W urzędzie marszałkowskim wypracowaliśmy rozwiązania, które są skuteczne w realizacji założeń i celów zielonych zamówień. Dla mnie, ambasadora Europejskiego Paktu na rzecz Klimatu, to spotkanie jest szczególnie ważne i dumny jestem z faktu, że mogliśmy podzielić się swoimi doświadczeniami – podkreśla marszałek Adam Struzik.