Międzynarodowy Dzień Kobiet

Kobiety stanowią około 20 proc. sił zbrojnych Ukrainy, a swoją gotowość do walki wyrażają kolejne. Walczą, są dzielne, ale marzą o pokoju i życzymy, by to marzenie jak najszybciej się spełniło.

Kobiety kobietom

Mazowszanki – ambitne, kreatywne i wielozadaniowe. Śmielej realizują swoje plany i marzenia zarówno w sferze prywatnej, zawodowej, jak i publicznej. Działają aktywnie i z zaangażowaniem. Nie zawiodły także w obliczu tragedii, jaka spotkała naszych sąsiadów zza wschodniej granicy. Do naszego regionu przybywają tysiące ukraińskich matek z dziećmi i zdecydowanie mogą liczyć na empatyczne, zaangażowane i pełne energii i nadludzkiej siły do pomagania Mazowszanki. Odruchy serca widać na każdym kroku. Za wieloma zbiórkami, akcjami i gestami wsparcia w regionie stoją właśnie KOBIETY.

W województwie mazowieckim mieszka ponad 2,8 mln kobiet, co stanowi 52,1 procent mieszkańców naszego regionu. Tym samym na 100 mężczyzn przypada 109 kobiet, a w samej Warszawie nawet więcej, bo tu współczynnik feminizacji wynosi 117. Największą grupę stanowią kobiety w wieku 35–39 lat, które żyją średnio o 8 lat dłużej niż mężczyźni. Według danych z końca 2020 r. w grupie osób aktywnych zawodowo na Mazowszu, kobiety stanowiły 46 proc., a wśród bezrobotnych było mniej pań niż panów, bo 43 procent. Statystyki pokazują również, że kobiety o wiele częściej niż mężczyźni kończą studia na wyższych uczelniach. Wśród absolwentów z wyższym wykształceniem jest w województwie blisko 61 proc. absolwentek. W gronie doktorantów to również panie stanowią większość.

Marszałek Adam Struzik docenia aktywność kobiet i ich wkład w rozwój regionu. – Coraz więcej pań odnosi sukcesy w samorządzie, biznesie czy działalności społecznej. Nie byłoby sukcesu Mazowsza, gdyby nie przedsiębiorcze, silne, ale też wrażliwe społecznie kobiety. Każdego dnia udowadniają, że samorealizacja na różnych polach jest możliwa i staje się źródłem olbrzymiej satysfakcji – podkreśla.

Na kartach historii od stuleci pojawiają się niezwykłe kobiety, które swoimi dokonaniami zmieniały świat na lepsze. Wiele z nich związanych było z Mazowszem, np. dwukrotna laureatka Nagrody Nobla z fizyki i chemii – Maria Skłodowska-Curie czy Antonina Leśniewska, pierwsza Polka z tytułem magistra farmacji, która otworzyła pierwszą na świecie „żeńską” aptekę. Pierwszą posłanką na Sejm Ustawodawczy II RP została Jadwiga Dziubińska. Maria Grzegorzewska to twórczyni pedagogiki specjalnej w Polsce, a Maria Weryho-Radziwiłłowiczowa, również pedagożka, była prekursorką wychowania przedszkolnego w kraju i propagowała nowoczesne metody kształcenia.

15 kobiet w samorządzie Mazowsza

Mimo, że mężczyźni wciąż dominują w sferze publicznej, to kobiety coraz częściej i z większą otwartością wchodzą w świat polityki, dzięki czemu w organach stanowiących i wykonawczych samorządów stopniowo ich przybywa. Wśród 51 radnych województwa mazowieckiego jest 15 pań, a dwie z nich zasiadają w zarządzie województwa – Elżbieta Lanc (w zarządzie od 2014 r.) i Janina Ewa Orzełowska (w zarządzie od 2010 r.). Obie udowadniają, że współczesne kobiety potrafią być aktywne, pracować zawodowo, a jednocześnie dbać o domowe ognisko.

– Kobiety coraz częściej i z większą otwartością wchodzą w świat polityki, co uważam za duży plus. Wbrew stereotypom często bywają silniejsze psychicznie od mężczyzn i lepiej radzą sobie ze stresem – podkreśla rosnącą rolę kobiet Elżbieta Lanc, członek zarządu województwa mazowieckiego. 

Większość mazowieckiego urzędu to kobiety

Kobiety stanowią blisko 70 proc. wszystkich pracowników urzędu marszałkowskiego i połowę kadry dyrektorskiej. 127 kobiet obejmuje stanowiska kierownicze. Są szefowymi departamentów i liderkami licznych społecznych inicjatyw funkcjonujących w samorządzie. Mazowszanki także coraz chętniej angażują się w inicjatywy społeczne. W dwóch ostatnich edycjach programu Budżet Obywatelski Mazowsza, realizowanego przez samorząd województwa, ponad 40 proc. projektów przygotowały kobiety i to one liczniej niż mężczyźni uczestniczą w głosowaniu na poszczególne z nich. 

Co drugi sołtys jest sołtyską

Zaangażowanie w instytucje samorządu wiejskiego stanowiło domenę mężczyzn. Pomimo uzyskania praw wyborczych w 1918 r., aktywność kobiet w samorządzie wiejskim bądź gminnym należała do rzadkości, zarówno w dwudziestoleciu międzywojennym, jak i w pierwszych dekadach po wojnie. Po wyborach w 1990 r. odsetek kobiet w gminach wiejskich ledwie przekraczał 9 proc., po 2014 r. był już niemal trzykrotnie większy i cały czas rośnie. Wynika to z obserwowanego na przestrzeni kilku dekad wzrostu kompetencji społecznych i kulturowych kobiet wiejskich, które często są obecnie lepiej wykształcone niż mężczyźni, ale też zmieniających się ról społecznych kobiet i mężczyzn w polskim społeczeństwie. Według danych GUS w 2020 r. na Mazowszu było 7285 sołtysów, z czego aż 3248 to kobiety, co stanowi niemal połowę! Panie udowadniają, że bardzo dobrze radzą sobie w tej roli. Są zaangażowane, przedsiębiorcze i energiczne. 

Pań w samorządach przybywa 

Rośnie liczba kobiet zasiadających na fotelach wójtów, burmistrzów i prezydentów miast w województwie mazowieckim. Jednak wciąż jest ich tam bardzo mało, bo tylko jedna na dziesięć osób piastujących te stanowiska to kobieta. Tę funkcję na Mazowszu pełni obecnie 40 pań. Twierdzą one, że potrafią patrzeć szerzej na samorząd i pod tym kątem mogą mieć nad mężczyznami przewagę w zarządzaniu miastem czy gminą. Biorąc pod uwagę współczynnik feminizacji w samorządach wojewódzkich, województwo mazowieckie zajmuje ósme miejsce w Polsce. Łosicki i płoński to pod tym względem najbardziej sfeminizowane powiaty, a wśród miast znalazły się Ząbki, Wołomin, Kobyłka i Wyszogród. Wciąż niewiele jest kobiet w warszawskiej polityce - na 18 dzielnic rządzą tylko czterema. Joanna Potocka-Rak, starosta ciechanowski zaznacza, że w każdym środowisku zdominowanym przez mężczyzn, trzeba po prostu nauczyć się funkcjonować, ale przede wszystkim nie bać się zacząć działać. – Samorządy każdego szczebla potrzebują kobiet. Jesteśmy lepiej zorganizowane, niejednokrotnie lepiej przygotowane z doskonałym wykształceniem i doświadczeniem zawodowym, a mimo wszystko to mężczyźni mają więcej odwagi, by walczyć o siebie. Coraz więcej kobiet angażuje się w działalność społeczną, polityczną. Wszystkie Panie, które chcą coś zrobić serdecznie zachęcam do takiej aktywności. 

Młodzieżowe radne

Zmianę tendencji w aktywności kobiet w życiu zawodowym i społecznym szczególnie widać wśród młodzieży, która coraz chętniej angażuje się w sprawy publiczne. Młodzieżowym Sejmikiem Województwa Mazowieckiego kierują głównie młode Mazowszanki z przewodniczącą Wiktorią Kostrzewą na czele. Jest ich 6 w ośmioosobowym Prezydium. Wśród 49 radnych sejmiku 20 to właśnie kobiety. Są ambitne, mają głowę pełną pomysłów i nie boją się wyzwań. Głośno mówią o sprawach ważnych zarówno dla nich, jak i społeczności, w których na co dzień żyją. Zgłaszają swoje pomysły i problemy. Walczą o to, by głos także młodych Mazowszanek był respektowany. I co ważne, są słyszane i słuchane.

Doceniamy aktywność kobiet

Na terenie Mazowsza działają liczne organizacje zrzeszające mieszkanki miast i obszarów wiejskich. Są to zarówno koła gospodyń wiejskich, organizacje pozarządowe, jak i lokalne grupy. Pielęgnują one regionalne tradycje i kulturę, aktywizują mieszkańców, edukują i rozwijają potencjał swoich miejscowości. Ich działalność często nie byłaby możliwa bez energii i charyzmy liderek, które wspierają mieszkańców, podejmują wyzwania i potrafią zmobilizować i przekonać innych do aktywnego udziału w realizowanych przedsięwzięciach. Samorząd Mazowsza dostrzega, docenia i wspiera tę kobiecą aktywność poprzez programy wsparcia, organizację konkursów czy wydarzeń.

W tym roku władze Mazowsza przeznaczyły 3 mln zł dla aktywnych gospodyń z terenów wiejskich – kół gospodyń, stowarzyszeń, kółek rolniczych i innych organizacji pozarządowych. Organizowany już po raz trzeci konkurs, ma przede wszystkim wesprzeć aktywność kobiet na wsi i sprzyjać rozwojowi lokalnych społeczności. W poprzednich dwóch edycjach z dofinansowania skorzystało ponad 1000 organizacji.

Janina Ewa Orzełowska, członek zarządu województwa podkreśla, że organizacje takie jak koła gospodyń wiejskich są siłą sprawczą wielu ważnych przedsięwzięć. – Na mazowieckiej wsi nie brakuje kobiet energicznych i przedsiębiorczych. To kobiety, które nie boją się wyzwań i często realizują inicjatywy, których nie podjąłby się niejeden mężczyzna. Są w stanie zrobić wiele na rzecz swoich lokalnych społeczności. Liczymy, że dodatkowe środki, jakie mogą otrzymać od samorządu Mazowsza, pozwolą im jeszcze sprawniej działać w swoich społecznościach – dodaje.

Do przedstawicielek społeczności wiejskiej adresowany jest również konkurs „Najaktywniejsza Liderka Wiejska w województwie mazowieckim” organizowany od 2013 r. przez biuro regionalne Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich. Promuje on zaangażowanie, pomysłowość i działania aktywizujące lokalną społeczność. Jest to nagroda za zaangażowane w pracę na rzecz innych, integrację mieszkańców i przyczynianie się do rozwoju „małych ojczyzn”. Pula nagród w corocznych edycjach wynosi 30 tys. zł, a w skład komisji oceniającej wchodzą wyłącznie kobiety. Do tej pory do konkursu zgłosiło się ponad sto pań, wspaniałych działaczek lokalnych, sołtysek, radnych, strażaczek OSP czy szefowych Kół Gospodyń Wiejskich, a laureatkami zostało około pięćdziesiąt uczestniczek. Warto podkreślić, że to liderki z prawdziwego zdarzenia, bo nagrody finansowe przeznaczają na potrzeby swoich środowisk wskazując komu i na co mają być przelane środki.

Jeszcze do 20 marca trwa nabór do trzeciej edycji konkursu Mazowiecka Lady D., w którym nagradzane są kobiety z niepełnosprawnościami i te działające na rzecz osób niepełnosprawnych, których postawa może być wzorem do naśladowania. Członkowie zarządu województwa podkreślają, że to bardzo ważny konkurs, który pozwala docenić kobiety przełamujące stereotypy i pokazać ich wyjątkowość.

Mazowszanki mają także możliwość wzięcia udziału np. w bezpłatnych warsztatach online. Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka, 1 marca, zorganizowała spotkanie „Literatura jest kobietą”, które poprowadziła Katarzyna Gołubiew, prezentując przekrój różnorodnych książek napisanych z myślą o przedstawicielkach płci pięknej. A 31 marca odbędą się warsztaty „Rysa na obrazie, czyli o roli stereotypów na postrzeganie wizerunku kobiet”.

Zdrowie Mazowszanek jest dla nas ważne

Mieszkanki naszego województwa w wieku 40–49 lat mogą bezpłatnie zgłosić się do programu wczesnego wykrywania raka piersi i wykonać mammografię. W razie potrzeby otrzymują pomoc lekarza specjalisty. Program zakłada też edukację zdrowotną oraz naukę samobadania piersi. Samorząd województwa przeznaczył na ten cel milion złotych. Programem objętych ma zostać nawet 3,5 tys. uczestniczek. Do tej pory z bezpłatnego badania mammograficznego skorzystało blisko 700 kobiet.

Od września 2019 r. do stycznia tego roku, dzięki programowi leczenia niepłodności metodą in vitro dla mieszkańców Mazowsza, potwierdzonych zostało 665 ciąż i urodziło się 294 dzieci. Zarząd województwa zdecydował o wydłużeniu okresu trwania projektu do 2025 r. Do tej pory z budżetu Mazowsza przeznaczono na ten cel 19 mln zł.

Samorząd województwa od lat systematycznie inwestuje środki w modernizacje swoich placówek. To element prowadzonej polityki prorodzinnej, w ramach której zmienia się oblicze mazowieckiej ginekologii, aby zapewnić kobietom przyjazne i komfortowe warunki w szpitalach. W ubiegłym roku zakończył się gruntowny remont oddziału noworodkowego wraz z intensywną terapią noworodka oraz oddziału ginekologiczno-położniczego w międzyleskim szpitalu. Dzięki modernizacji są to dziś najnowocześniejsze oddziały w Polsce. Na całą inwestycję radni województwa przeznaczyli blisko 27 mln zł. W ciągu ostatnich pięciu lat na modernizacje i doposażenie oddziałów ginekologiczno-położniczych samorząd województwa przeznaczył blisko 60 mln zł. Poza szpitalem w Międzylesiu, wsparcie objęło szpital bródnowski oraz szpitale wojewódzkie w Siedlcach, Płocku i w Ostrołęce.