Forum Miasteczek Polskich

II Forum Miasteczek Polskich to dwudniowe spotkanie samorządowców, przedstawicieli administracji państwowej oraz biznesu. Organizowane jest z myślą o wsparciu mniejszych miejscowości w optymalnym rozwoju oraz zachowaniu ich funkcji społeczno-gospodarczych. W planie tegorocznego forum przewidziano trzy sesje plenarne i szesnaście paneli, w których aktywny udział weźmie ponad 50 ekspertów, prelegentów i uczestników debat.

Omawiane są m.in. takie sprawy jak: budżety samorządów, gospodarka odpadami, zarządzanie szkolnictwem, cyfryzacja urzędu, transport zbiorowy i indywidualny, OZE i termomodernizacje, efektywność energetyczna, budownictwo mieszkaniowe, inwestycje w infrastrukturę i budynki użyteczności publicznej, sport i rekreacja w gminie, zdrowie publiczne.

Sukces zeszłorocznej edycji przekonał organizatorów – Unię Miasteczek Polskich, członka Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego oraz ACF Doradcy Samorządu sp. z o.o. – do organizacji drugiej edycji forum. Wziął w niej udział marszałek Adam Struzik, który uczestniczył w panelu „Nowa perspektywa Budżetowa UE oraz KPO i Rządowy Fundusz Polski Ład – cele, zakres i formy wsparcia inwestycji samorządowych”.

Źródła wsparcia inwestycji samorządowych

Mazowsze w latach 2021–2027 ma do wykorzystania w ramach Funduszy Europejskich dla Mazowsza (FEM) ponad 2 mld zł. Zgodnie z kontraktem programowym dla naszego regionu środki będą przeznaczone m.in. na zrównoważony rozwój obszarów miejskich oraz na działania związane z rozwojem obszarów wiejskich oraz powiązaniami miasto-wieś.

W sumie wsparcie z FEM 2021–2027 obejmuje 11 priorytetów.

Priorytet I - Fundusze Europejskie dla bardziej konkurencyjnego i inteligentnego Mazowsza (Alokacja: 223 758 000 euro)

Wsparcie udzielane będzie m.in. na działalność innowacyjną przedsiębiorstw i organizacji badawczych oraz rozwój i wzrost konkurencyjności przedsiębiorstw.

Priorytet II – Fundusze Europejskie na zielony rozwój Mazowsza (Alokacja: 390 597 053 euro), w których będzie można uzyskać wsparcie finansowe na inwestycje w obszarze:

• efektywności energetycznej i odnawialnych źródeł energii
• środowiska – tu kluczowe będzie wsparcie działań ukierunkowanych na dofinansowaniu m.in: w sprzęt ratowniczo-gaśniczy jednostek osp oraz rozwój wszelkich form retencji wraz z inwestycjami w zieloną infrastrukturę, budowę, przebudowę i modernizację sieci wodno-kanalizacyjnej, a także ochronę bioróżnorodności.

Priorytet III – Fundusze Europejskie na rozwój mobilności miejskiej na Mazowszu (Alokacja: 245 000 000 euro). Dofinansowanie tu uzyskają projekty dotyczące infrastruktury rowerowej i pieszej, ekologicznego transportu publicznego, budowy i przebudowy infrastruktury transportu publicznego.

Priorytet IV – Fundusze Europejskie dla lepiej połączonego i dostępnego Mazowsza (Alokacja: 222 000 000 EUR)

W obszarze transportu wspierane będą inwestycje drogowe pod warunkiem bezpośredniego połączenia z siecią TEN-T oraz zintegrowany, czysty i bezpieczny transport publiczny, w tym zakup nowego taboru.

Priorytet V – Fundusze Europejskie dla wyższej jakości życia na Mazowszu (Alokacja: 188 650 000 EUR). Są to takie obszary jak:

• infrastruktura w edukacji ogólnej i zawodowej
• infrastruktura społeczna
• podmioty lecznicze – projekty infrastrukturalne, w tym na potrzeby rozwoju deinstytucjonalizacji oraz podstawowej i ambulatoryjnej opieki zdrowotnej.
• kultura i turystyka – wspierany będzie rozwój: infrastruktury do prowadzenia działalności kulturalnej ważnej dla edukacji i aktywności kulturalnej; międzysektorowej współpracy w zakresie przemysłów kultury i kreatywnych; turystyczne szlaki tematyczne i produkty turystyczne (odwołujące się do walorów historycznych, kulturowych, przyrodniczych i kulinarnych).

Priorytet VI – Fundusze Europejskie dla aktywnego zawodowo Mazowsza (Alokacja: 151 111 000 euro). Wspierane tu będą:

• działania na rzecz bezrobotnych, poszukujących pracy, w tym również osób młodych, przede wszystkim w projektach realizowanych przez powiatowe urzędy pracy oraz ochotnicze hufce pracy. Nowością będzie wsparcie pracowników publicznych służb zatrudnienia i innych instytucji rynku pracy oraz przedsiębiorców i ich pracowników, a także wsparcie pracodawców z sektora prywatnego we wprowadzaniu telepracy.

Priorytet VII – Fundusze Europejskie dla nowoczesnej i dostępnej edukacji na Mazowszu (Alokacja: 195 956 106 EUR). Dofinasowanie otrzymają:

• Projekty służące poprawie jakości edukacji na każdym jej etapie, umożliwiające rozwój kompetencji kluczowych dzieci i młodzieży oraz włączenie w system edukacji ogólnodostępnej uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, w tym z niepełnosprawnością. Wsparciem w obszarze edukacji zostaną objęci również dorośli.

Priorytet VIII – Fundusze Europejskie dla aktywnej integracji oraz rozwoju usług społecznych i zdrowotnych na Mazowszu (Alokacja: 219 553 750 euro)

EFS+ to także działania w obszarze zdrowia poprawiające skuteczność i odporność systemu opieki zdrowotnej, w szczególności w zakresie profilaktyki, a także opieki długoterminowej, oraz hospicyjnej.

Priorytet IX – Mazowsze bliższe obywatelom dzięki Funduszom Europejskim (Alokacja: 175 731 000 euro).

Wspierane będą projekty wynikające z gminnych programów rewitalizacji, a także przedsięwzięcia z obszaru ochrony, rozwoju i promowania dziedzictwa kulturowego i usług w dziedzinie kultury.

Krajowy Plan Odbudowy

Komisja Europejska (KE) 27 maja 2020 r. przedstawiła pakiet działań służących odbudowie gospodarek europejskich dotkniętych kryzysem związanym z wpływem pandemii COVID-19. Jednym z działań jest Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększenia Odporności (Recovery and Resilience Facility – RRF).

Regiony zostały poproszone o przygotowanie projektów, które mają sprostać wyzwaniom wskazanym w odpowiednich zaleceniach dla poszczególnych krajów: Sprawozdania krajowego – Polska 2019 i Polska 2020, w tym Wytycznych inwestycyjnych dla Polski. W zakresie zgodności z dokumentami krajowymi wymagane jest, aby wpisywały się one m.in. w założenia Krajowego planu na rzecz energii i klimatu na lata 2021–2030 oraz Strategii na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju.

Projekty inwestycyjne w określonych dziedzinach powinny łagodzić skutki wpływu COVID-19 oraz wzmacniać odporność gospodarki i społeczeństwa na sytuacje wstrząsowe. Jednocześnie powinny wzmacniać potencjał wzrostu gospodarczego, w szczególności jego trwałość, pobudzać tworzenie nowych miejsc pracy, wspierać zmiany w kierunku tzw. zielonej gospodarki, a także dynamizować cyfrowe zmiany w gospodarce i społeczeństwie.

Zgodnie z decyzją Zarządu Województwa Mazowieckiego wyznaczeni zostali koordynatorzy odpowiedzialni za przygotowanie fiszek kompleksowych i interdyscyplinarnych projektów dla całego województwa mazowieckiego. Urząd Marszałkowski zidentyfikował projekty, wyłaniając tylko te, które w największym stopniu przyczyniają się do realizacji określonych celów oraz wpływają na wymogi stawiane przez KE. Województwo mazowieckie zgłosiło  5 projektów o łącznej wartości 24 842 000 000 zł w całości finansowanych z KPO w obszarach wymagających wsparcia takich jak:

1. Transformacja cyfrowa województwa mazowieckiego. Celem projektu jest transformacja cyfrowa województwa mazowieckiego dostarczająca społeczeństwu nowych i rozszerzająca obecne możliwości, przez co należy rozumieć podniesienie jakości życia i warunków prowadzenia działalności gospodarczej, naukowej czy kulturalnej oraz wzrost dostępności i jakości usług opieki medycznej z wykorzystaniem nowoczesnych technologii cyfrowych i systemów informacyjno-komunikacyjnych, zapewniających dynamiczny rozwój zarówno obszarów wysoko zurbanizowanych, jak i terenów o ograniczonych możliwościach rozwojowych.
2. Mazowiecki Zielony Ład. Transformacja energetyki i skok w kierunku gospodarki o obiegu zamkniętym. Celem projektu jest wsparcie w rozwijaniu bezpiecznej energetyki opartej na OZE, oszczędzaniu energii, ograniczeniu emisji i gospodarowaniu odpadami w systemie cyrkularnym w celu poprawy warunków i jakości życia i zmniejszenia kosztów społecznych poprzez osiągnięcie norm jakości powietrza i poprawę stanu środowiska.
3. Rozwój i integracja zrównoważonego publicznego transportu zbiorowego na terenie województwa mazowieckiego. Projekt ukierunkowany jest na funkcjonalną i przestrzenną integrację regionu warszawskiego stołecznego i mazowieckiego regionalnego poprzez rozwój powiązań transportowych w skali całego makroregionu NUTS 1 Województwa Mazowieckiego, tj. między obszarami wiejskimi, miastami subregionalnymi, regionalnymi i aglomeracją warszawską, w oparciu o wzmocnienie strategicznych elementów infrastruktury transportowej i poprawę efektywności funkcjonowania i wydajności wszystkich gałęzi transportu w województwie, z naciskiem na niskoemisyjny transport zbiorowy zintegrowany z bezemisyjnym transportem rowerowym.
4. Rozwój potencjału społeczno-gospodarczego i środowiskowego Mazowsza poprzez stworzenie zintegrowanego systemu wspomagającego zarządzanie zasobami wodnymi, poprawę warunków retencyjnych i rozwój tras rowerowych oraz Szlaku Wodnego Wisła – Pojezierze Mazurskie.
5. Unowocześnienie infrastruktury podmiotów leczniczych z województwa mazowieckiego udzielających świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Celem projektu jest przygotowanie podmiotów leczniczych, prowadzących działalność leczniczą na terenie województwa mazowieckiego na występowanie ewentualnych sytuacji kryzysowych w postaci epidemii. Zakres przedmiotowy projektu obejmie modernizację, remonty, wyposażenie podmiotów leczniczych, w tym zakup sprzętu medycznego w celu zapewnienia bezpieczeństwa pacjentom i personelowi przy ewentualnym wystąpieniu epidemii, natomiast zakres podmiotowy projektu obejmuje podmioty lecznicze o profilu wielospecjalistycznym, dziecięcym, psychiatrycznym oraz stacje pogotowia ratunkowego i transportu sanitarnego.