Konkurs na Monodram Gombrowiczowski rozstrzygnięty

Z okazji ustanowionego przez Senat RP Roku Gombrowicza, w styczniu Muzeum Witolda Gombrowicza we Wsoli ogłosiło Ogólnopolski Konkurs na Monodram Gombrowiczowski. Uczestnikami mogły być osoby pełnoletnie i niepełnoletnie, również bez dorobku artystycznego. Można było zgłaszać przedstawienia zrealizowane w latach 2022 – 2024, oparte na dowolnym tekście lub na kompilacji tekstów pisarza. Ostatecznie organizatorzy otrzymali szesnaście zgłoszeń.

– Nie przewidywaliśmy takiego sukcesu – mówi Jacek Wakar, kurator konkursu. – Może mi nie wypada tak mówić, bo jestem w ten konkurs zaangażowany, ale szesnaście zgłoszeń to nie jest mało. Twórczość Gombrowicza to ocean, wybrać z niej coś, co współgra z dzisiejszą wrażliwością i co okaże się w jakiś sposób koherentne z oczekiwaniami współczesnej widowni, to niełatwe zadanie.

Do II etapu zakwalifikowanych zostało osiem monodramów. Oceniało je jury w składzie Irena Jun, Lena Frankiewicz i Jacek Cieślak.

– Myślę, że nie tylko mnie, ale nas wszystkich cieszy obecność Gombrowicza, zwłaszcza wśród młodzieży – mówi Irena Jun. – Ten autor jest nam potrzebny, zwłaszcza teraz. Potrzebne jest nam jego myślenie, jego spojrzenie na nas samych.

Laureaci

Jurorzy jednogłośnie zdecydowali o przyznaniu Grand Prix o wartości 10 000 zł spektaklowi „Dziewictwo, osobna kategoria istot zamkniętych” w wykonaniu Zuzanny Wiatr „za imponujące połączenie aktorskiej precyzji z szerokim wachlarzem środków formalnych, co pozwoliło wykreować pełne głębi i humoru Gombrowiczowskie uniwersum”.

Zuzanna Wiatr to młoda aktorka z Wrocławia, absolwentka Wydziału Lalkarskiego Akademii Sztuk Teatralnych w Krakowie – Filii we Wrocławiu.

– Bardzo mnie zainspirowało opowiadanie „Dziewictwo” Gombrowicza. I zachęciło do tego, aby własnym głosem opowiedzieć o czymś, co nas dotyka. Ale chciałam połączyć fragmenty tego opowiadania z innymi tekstami autora, tak, żeby dopełniły ten temat – mówi Zuzanna Wiatr.

Jak dodaje, forma monodramu była dla niej wyzwaniem.

– W monodramie nie masz się na kim oprzeć. Jesteś na scenie sama i jesteś zdana na siebie. Trzeba bardzo mocno wierzyć w to, co chce się przekazać, żeby utrzymać uwagę widza – tłumaczy aktorka. 

Dwie równorzędne nagrody w wysokości po 4000 zł każda jurorzy przyznali Arturowi Krajewskiemu za monodram „Sam na sam” – „za stworzenie pełnej gombrowiczowskiego napięcia kreacji aktorskiej, będącej równocześnie wyznaniem, strumieniem świadomości i pełną pasji rozmową z widzem” oraz Małgorzacie Maślance za rolę w monodramie „Biesiada u hrabiny Kotłubaj” – za wszechstronny i dynamiczny warsztat aktorski. Wyróżnienie w wysokości 2000 zł otrzymał Dorian Zypper za stworzenie interesującej, autorskiej wypowiedzi reinterpretującej wojenny kontekst „Ślubu” w monodramie „Jeden olbrzymi szaleniec”.

Gombrowicz wciąż inspiruje

– Gombrowicz to jeden wielki monodram, monolog rozpisany zgodnie z zasadą totalnej sprzeczności – mówi Jacek Cieślak, juror konkursu. – Myślę, że we wszystkich przedstawieniach, które oglądaliśmy, ta formuła się sprawdziła. Są one pełne sprzeczności, i jest to taka dobra sprzeczność, która dramaturgicznie napędza spektakl.

– Niesamowicie krzepiące jest, że tyle młodych osób sięgnęło po tego autora. I że ten Gombrowicz, który nieustannie siebie podważa, wciąż próbuje ustalić rolę artysty i twórcy w świecie, jest dla nich także pretekstem do podjęcia próby nazwania, określenia, kim oni są – uważa Lena Frankiewicz, jurorka. 

Finałowe pokazy odbyły się 29 i 30 listopada w Teatrze Druga Strefa w Warszawie.

– Na wszystkich przedstawieniach, przez dwa dni konkursu, mieliśmy niemal komplet publiczności. To cieszy. To pokazuje, że Gombrowicz wciąż jest żywym pisarzem, wciąż inspiruje – podsumowuje Tomasz Tyczyński, kurator Muzeum Witolda Gombrowicza.

Zainteresowanie, jakie wzbudził konkurs powoduje, że jego organizatorzy zapowiadają kontynuację, choć najprawdopodobniej nie w cyklu corocznym.

Organizatorem konkursu było Muzeum Witolda Gombrowicza we Wsoli.

Kuratorem konkursu był Jacek Wakar.

Partnerami konkursu są Samorząd Województwa Mazowieckiego i Teatr Druga Strefa w Warszawie.

Konkurs zorganizowany został dzięki dofinansowaniu z budżetu Samorządu Województwa Mazowieckiego.