Samorząd województwa prowadzi 30 instytucji kultury. Są wśród nich muzea, teatry, biblioteki i inne istotne dla dziedzictwa kulturowego miejsca. Jak wynika z analizy przeprowadzonej przez urząd marszałkowski, niemal wszystkie muszą zmierzyć się w tym roku ze znacznym wzrostem kosztów utrzymania. Mowa o cenach gazu, energii elektrycznej czy kosztach pracy. Już według wstępnych danych łączna kwota przewidywanej podwyżki może wynieść niemal 5 mln zł.

Jak wskazuje marszałek Adam Struzik, kultura to kolejny obszar dotknięty przez trwającą drożyznę.

– Wcześniej informowaliśmy już o trudnej sytuacji szpitali w związku z dużymi podwyżkami cen energii czy gazu. Problem ten dotyka także muzeów, teatrów czy skansenów. Spływają do nas pierwsze dane na temat kosztów ich funkcjonowania po nowym roku. Są one bardzo niepokojące. Część jednostek otrzymała nawet dwa razy wyższe rachunki do opłacenia – dodaje.

Zdaniem radnego województwa Krzysztofa Strzałkowskiego powszechna drożyzna w połączeniu z wciąż trwającym stanem pandemii powoduje, że już dzisiaj samorządy w całym kraju będą musiały się zastanawiać, czy nie ograniczać trwale działalności instytucji kultury.

– Ustawodawca oprócz planowania parasola ochronnego dla szpitali czy przewoźników publicznych, powinien również przewidzieć ochronę instytucji kulturalnych. W przeciwnym razie już w przyszłym roku możemy nie mieć, gdzie pójść do teatru, a muzea nie będą w stanie w sposób należyty dbać o swoje zbiory – ostrzega.

– Niestety ministerstwo kultury po prostu nie interesuje się sprawą funkcjonowania naszych instytucji w czasie powszechnych podwyżek cen – komentuje przewodnicząca sejmikowej komisji kultury i dziedzictwa narodowego Jadwiga Zakrzewska. – Nasze muzea czy teatry dbają nie tylko o dziedzictwo regionu, ale też całego kraju. Jak wiadomo bez kultury jako ludzie nie istniejemy, dlatego chcielibyśmy, aby ministerstwo w końcu zainteresowało się kondycją finansową instytucji kulturalnych – podkreśla radna województwa.

Nawet 120 proc. więcej

Ze szczególnie dużym wzrostem kosztów musi się zmierzyć m.in. Muzeum Wsi Radomskiej, gdzie rachunki za energię i gaz zwiększyły się o 120 proc. To aż milion złotych więcej. Jak mówi dyrektor muzeum Ilona Jaroszek nawet uzupełnienie brakujących środków zabezpieczy tylko – a i to nie jest do końca pewne, działalność podstawową.

– W budżecie muzeum brakuje środków finansowych na działalność statutową – merytoryczną, m.in.: zakup muzealiów, konserwację zbiorów, promocję, edukację, upowszechnianie. A to także bardzo znacząca kwota – dodaje.

Wzrost kosztów dotyczy także teatrów. W związku z obostrzeniami instytucje nie mogą zapełniać całych sal, co automatycznie obniża wpływy z biletów. Drożyzna dotknęła m.in. Teatru Dramatycznego w Płocku, gdzie łącznie koszty energii elektrycznej wzrastają o ok. 125 proc., a ogrzewania o 50 proc. Jak mówi dyrektor teatru Zygmunt Marek Mokrowiecki, instytucje kultury od początku pandemii mają szczególnie pod górkę, a podwyżki są dla nich kolejnym ciosem.

– Należy pamiętać, że teatr to nie tylko koszty energii, ogrzewania, ale też szereg koniecznych zakupów przy okazji każdej premiery. Do tego dochodzi niepewność przez często zmieniające się obostrzenia, które były wprowadzane niemal z dnia na dzień, na przykład o ograniczeniu liczby publiczności – dodaje.

O 100 proc. szacuje się wzrost kosztów energii w Muzeum Sportu i Turystyki, niemal 60 proc. w Bibliotece Publicznej przy ul. Koszykowej w Warszawie, a 62 proc. koszty energii i gazu w Muzeum Zbrojowni na Zamku w Liwie. O niemal pół miliona złotych mogą wzrosnąć koszty funkcjonowania Zespołu Pieśni i Tańca „Mazowsze”.

Mazowieckie muzea zapraszają na ferie

Mimo niełatwej sytuacji finansowej i niepewności co do planów na ten rok, mazowieckie jednostki kultury są otwarte i zapraszają w swoje podwoje. Na Mazowszu znajdziemy miejsca będące prawdziwymi perełkami. Przykładem może być Muzeum Mazowieckie w Płocku, któremu zbiorów art deco udostępnionych w 2021 roku zazdrości niejedna placówka na europejskim poziomie. Mazowsze to centra kultury i skanseny z coraz szerszą i ciekawszą ofertą, dostosowaną także do potrzeb osób z niepełnosprawnościami. Instytucje kultury coraz częściej zamawiają audiodeskrypcje zbiorów, tłumaczenia na język migowy czy wyposażają się w tyflografiki dla osób niewidomych.

Dzień z kulturą i historią to doskonały pomysł na spędzenie czasu w gronie rodziny, a coraz częściej także domowymi pupilami, czego przykładem jest Muzeum Etnograficzne, które można odwiedzić ze swoim psem. Innym ciekawym przykładem jest Muzeum Sportu i Turystyki, do którego można wejść bez wychodzenia z domu, podczas wirtualnej wycieczki na stronie instytucji.

Odwiedzeniu mazowieckich instytucji kultury sprzyja czas ferii, które nie muszą być spędzone przez dzieci i młodzież w domu przed komputerem. Do skorzystania z oferty mazowieckich instytucji zaprasza m.in. dyrektor Państwowego Muzeum Etnograficznego Robert Zydel.

– Zachęcamy młodszą i starszą publiczność do zajrzenia na naszą wystawę familijną: „To tu, to tam. Opowieści o podróżowaniu, podróżnikach i podróżniczkach”. Nasze podróże nie muszą być zawsze odległe, czasami warto też dowiedzieć się czegoś o naszych małych ojczyznach – podsumowuje.

Specjalną ofertę na ten czas przygotowały także m.in.:

• Muzeum Niepodległości w Warszawie, gdzie na dzieci i młodzież czeka pięć propozycji zajęć pod hasłem „Odkrywcy historii”. Będzie można dowiedzieć się m.in. jak odróżnić orła od innych ptaków i dlaczego jest on tak wyjątkowy dla Polaków, będzie można także wziąć udział w eleganckim balu z XVIII wieku czy poznać historię Mazurka Dąbrowskiego.
• Stacja Muzeum w Warszawie, gdzie w ramach zajęć „Zima na Głównym” będzie można poznać historię kolei linowych.
• Muzeum Kolei Wąskotorowej w Sochaczewie organizuje „Ferie z wąskotorówką”. Z uwagi na tegoroczny jubileusz stulecia sochaczewskiej kolei wąskotorowej przygotowano specjalny program wzbogacony o szereg wyjątkowych atrakcji. Będzie można zobaczyć m.in. największy zbiór taboru wąskotorowego w Polsce, a jednocześnie jeden z największych w Europie oraz najdłuższą stacjonarną wąskotorową makietę w Polsce.
• Teatr Dramatyczny w Płocku w okresie ferii zaprasza najmłodszych na trzy wyjątkowe spektakle: „Królewna Śnieżka”, „Pan Tom buduje dom” i „Pchła Szachrajka”.
• Muzeum im. Jacka Malczewskiego w Radomiu zaprasza na kulturalne ferie „U Jacka”, w ramach których będzie można wykonać własne mydło, eko-karmnik czy czekoladowe monety.
• Muzeum Zbrojownia na Zamku w Liwie zaprasza dzieci i młodzież na „Ferie z Żółtą Damą”. Razem z opiekunami będzie można odkryć tajemnice średniowiecznych zamkowych murów, poznać legendy i opowieści zamku w Liwie. W ramach innych zajęć uczestnicy dowiedzą się m.in. co znaczy być prawdziwym rycerzem, ile koni mógł mieć rycerz, czy po co żołnierzowi bagnet.
• Muzeum Kultury Kurpiowskiej w Ostrołęce zaprasza na „Wyprawę do Afryki”. Będą to zajęcia nawiązujące do wystawy czasowej „Zapatrzeni w niebo. Dogonowie i ich sztuka”
• Muzeum Romantyzmu w Opinogórze przygotowało półkolonie, których uczestnicy będą mogli przekonać się o tym, że „Romantycy są wśród nas”.

To zaledwie przykłady z bogatej oferty spędzenia wolnego czasu w jednostkach kultury prowadzonych przez samorząd województwa. Warto sprawdzać strony internetowe i profile w mediach społecznościowych konkretnych instytucji kultury, by wybrać najciekawsze sposoby spędzenia czasu w swojej okolicy.

Zwiedzaj Mazowsze z przewodnikiem

Na Mazowszu spełnią się także podróżnicy, którzy chcieliby spędzić aktywnie ferie. Dla miłośników jednodniowych wypadów Mazowiecka Regionalna Organizacja Turystyczna przygotowała przewodnik z opisem 14 wycieczek. Przewodnik zaprowadzi nas przez wiele ciekawych i nieoczywistych miejsc w całym województwie. Znajdują się w nim informacje o tym, co w trakcie ferii warto zobaczyć w Warszawie, w okolicach Radomia, jak zaplanować wycieczkę na Kurpie czy do Doliny Liwca. Przewodnik „Aktywne ferie na Mazowszu” można pobrać ze strony www.modanamazowsze.pl.